"Peddi" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
SieBot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: az:Dəri
JAnDbot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: an, arc, bs, ml Modifico: ru
Riga 48: Riga 48:


[[af:Vel]]
[[af:Vel]]
[[an:Piel]]
[[ar:جلد]]
[[ar:جلد]]
[[arc:ܓܠܕܐ]]
[[ay:Janchi lip'ichi]]
[[ay:Janchi lip'ichi]]
[[az:Dəri]]
[[az:Dəri]]
Riga 54: Riga 56:
[[bg:Кожа]]
[[bg:Кожа]]
[[br:Kroc'hen]]
[[br:Kroc'hen]]
[[bs:Koža]]
[[ca:Pell]]
[[ca:Pell]]
[[cs:Kůže]]
[[cs:Kůže]]
Riga 88: Riga 91:
[[lv:Āda]]
[[lv:Āda]]
[[mk:Кожа]]
[[mk:Кожа]]
[[ml:ചര്‍മ്മം]]
[[mr:जैवीक त्वचा]]
[[mr:जैवीक त्वचा]]
[[ms:Kulit]]
[[ms:Kulit]]
Riga 100: Riga 104:
[[qu:Qara]]
[[qu:Qara]]
[[ro:Piele (anatomie)]]
[[ro:Piele (anatomie)]]
[[ru:Шкура]]
[[ru:Кожа]]
[[sah:Тирии]]
[[sah:Тирии]]
[[simple:Skin]]
[[simple:Skin]]

Virsioni dû 12:01, 4 fri 2010

La peddi (o cuti) è n'òrganu di l'armali virtibbrati cumpostu d'un liveddu di tissutu ca pruteggi li mùsculi e l'òrgani suttastanti.

La peddi, supra criaturi riularmenti esposti a raji dû Suli, havi na picmintazzioni. La peddi umana varia assai tra li pupulazzioni. Chistu purtau a li voti macari ô razzismu.

La peddi dî Mammìfiri spissu cunteni pili, e si chisti sunnu nta na misura cunzidirèvuli vennu chiamati piddizza. Lu principali scopu dî pili è d'aumintari l'isulamentu dâ peddi. Supr'arcuni armali la peddi è assai dura e spissa, e si travagghiata pò addivintari coriu.

La peddi, si danniggiata, prova a guariri furmannu na cicatrici, spissu purtannu â sculurazzioni dâ peddi. Idda è canusciuta videmma comu "l'òrganu cchiù granni dû corpu umanu", e nfatti la sò supirficî è di circa 2 metra quatri.

'N midicina, la vranca ca studia la peddi si chiama dermatoluggìa.

Strati

La peddi è cumposta di dui strati: l'epidèrmidi e lu derma.

L'epidèrmidi

L'epidèrmidi è la zona cchiù sterna dâ peddi. È cumpostu di cèlluli nnuruti a càusa dâ chiratina. Â sò basi ci sunnu nummarusi strati di cèlluli ca si riprudùcinu cuntinuamenti, pi rinchiazzari chiddi ca mòrinu e càdinu (causannu, p'asempiu, la fòrfura).

Lu derma

Lu derma è lu stratu nternu dâ peddi. 'N iddu sunnu prisenti li cèlluli suduriparî, li bulbi pilìfiri e li tirminazzioni nirvusi. mentri â sò basi c'è lu pannìculu adipusu, furmatu di grassu.

Tipi di peddi

Ci sunnu tipi di peddi spissi e àutri, suttili. La peddi spissa s'attrova supra li chianti dî pedi e supra li parmi dî manu. Havi nu stratu di còrnia cchiù granni, ca cunteni un maiuri cuntinutu di chiratina. Supra stu tipu di peddi nun crìscinu li pili: lu sò scopu è nfatti chiddu di migghiurari la prisa. La peddi suttili, mmeci, è prisenti supra tuttu lu restu dû corpu, havi nu stratu di còrnia minuri, è cchiù elàstica. Noltri stu tipu di peddi pirmetti la criscita di pili.

Funzioni

Li funzioni dâ peddi sunnu li siquenti:

  1. Prutizzioni: Custituisci na barrera anatòmica tra l'ammienti nternu e sternu ô corpu.
  2. Senzu: Garantisci lu senzu dû tattu.
  3. Dipòsitu: Funziona comu dipòsitu pî lipidi e l'acqua.
  4. Assurbimentu: Nichi quantitati d'ossìgginu, azzotu e anidridi carvònica ponnu diffunnìrisi, attravirsari l'epidirmidi.
  5. Sicrizzioni: Cuntribbuisci a riulari la timpiratura midianti la sicrizzioni dû suduri.
  6. Riulazzioni dû caluri: La peddi cunteni ghiànnuli sibbàcii e mùsculi lisci erittura dî pili.

Iggieni

La peddi havi a èssiri puluta riularmenti, autrimenti putissi nciammàrisi o spaccàrisi. Noltri, la peddi nun puluta favurisci lu sviluppu d'elementi patòggini. Si lu lordu nun veni lavatu via abbastanza spissu, oltri a emanari un tintu uduri, la peddi pò ndibbulìrisi.

Mmicchiamentu e malatii

La peddi mmecchia, addiventa sempri cchiù suttili e dèbbuli. La peddi pò ammalàrisi, p'asempiu di tumuri o di malatii micòtichi.


Midicina
Tutti l'artìculi di Midicina | Tutti li Malatìi | Spicialità Mèdichi