"Ziriti" : Diffirenzi ntrê virsioni
n Bot: Aggiungo: bg:Зириди |
Nuddu riassuntu dû canciamentu |
||
Riga 1: | Riga 1: | ||
[[Mmàggini:Zirids1000.png|thumb|300px|Tirrituri ziriti agghiri l'annu 1000.]] |
[[Mmàggini:Zirids1000.png|thumb|300px|Tirrituri ziriti agghiri l'annu 1000.]] |
||
Li '''ziriti''' ([[lingua àrabba|àrabbu]]: زيريون) foru na dinastia Berbera urigginaria dâ [[Kabilia]], chi cuvirnau l'[[Ifriqiya]] (la [[Tunisia]] e l'[[Algiria]] di oggi) all'inizziu pî contu dî [[fatimiti]], e a partiri dô [[1045]] comu emiratu abbassidi ndipinnenti dî fatimiti, nzinu ô [[1148]], quannu foru battuti di l'[[almoraviti]] chi vìnninu dâ [[Spagna]] e dô [[Maroccu]]. |
Li '''ziriti''' ([[lingua àrabba|àrabbu]]: زيريون) foru na dinastia Berbera urigginaria dâ [[Kabilia]], chi cuvirnau l'[[Ifriqiya]] (la [[Tunisia]] e l'[[Algiria]] di oggi) all'inizziu pî contu dî [[fatimiti]], e a partiri dô [[1045]] comu emiratu [[abbassidi]] ndipinnenti dî fatimiti, nzinu ô [[1148]], quannu foru battuti di l'[[almoraviti]] chi vìnninu dâ [[Spagna]] e dô [[Maroccu]]. |
||
La cità di [[Kairouan]] fu capitali di l'emiratu zirita nzinu â ruttura dî riliazzioni chê fatimiti chi abbinni prugrissivamenti tra lu 1045, arricanuscennu lu califfatu abbassidi di Bagdad, e lu [[1048]] quannu li ziriti dicideru di distruggiri nto propriu tirritoriu ogni rifirenza ê fatimiti. La tinsioni chê fatimiti causau na guerra chi s'accapau câ perdita dâ tripolitania prima e di [[Kairouan]]. La capitali fu allura spustata a [[Mahdia]] ntô [[1057]]. |
La cità di [[Kairouan]] fu capitali di l'emiratu zirita nzinu â ruttura dî riliazzioni chê fatimiti chi abbinni prugrissivamenti tra lu 1045, arricanuscennu lu califfatu abbassidi di Bagdad, e lu [[1048]] quannu li ziriti dicideru di distruggiri nto propriu tirritoriu ogni rifirenza ê fatimiti. La tinsioni chê fatimiti causau na guerra chi s'accapau câ perdita dâ tripolitania prima e di [[Kairouan]]. La capitali fu allura spustata a [[Mahdia]] ntô [[1057]]. |
Virsioni dû 00:46, 13 dic 2009
Li ziriti (àrabbu: زيريون) foru na dinastia Berbera urigginaria dâ Kabilia, chi cuvirnau l'Ifriqiya (la Tunisia e l'Algiria di oggi) all'inizziu pî contu dî fatimiti, e a partiri dô 1045 comu emiratu abbassidi ndipinnenti dî fatimiti, nzinu ô 1148, quannu foru battuti di l'almoraviti chi vìnninu dâ Spagna e dô Maroccu.
La cità di Kairouan fu capitali di l'emiratu zirita nzinu â ruttura dî riliazzioni chê fatimiti chi abbinni prugrissivamenti tra lu 1045, arricanuscennu lu califfatu abbassidi di Bagdad, e lu 1048 quannu li ziriti dicideru di distruggiri nto propriu tirritoriu ogni rifirenza ê fatimiti. La tinsioni chê fatimiti causau na guerra chi s'accapau câ perdita dâ tripolitania prima e di Kairouan. La capitali fu allura spustata a Mahdia ntô 1057.
Fu contra li ziriti chi li normanni di Ruggeru II di Sicilia appiru a cummattiri. Li nurmanni vulìanu mèttiri pedi ntê costi africani, ma nti nu primu mumentu li ziriti rinisceru a cuntrastari l'uffinsiva, scunfiggennu la flotta nurmanna cumannata di Christodulus a capu Dimas ntô 1123. St'abbinimentu è puru ricurdatu nti na puisia di Ibn Hamdis chi all'èbbica abbitava â curti zirita di Mahdia. Addoppu, cumannati di Giorgiu di Antiochia, li ziriti forru battuti e ntô 1148 li nurmanni pigghiaru lu cuntrollu di tutti li porti chi talìavanu â Sicilia, di Tripoli nzinu a Tunisi. L'urtimu califfu zirita, Abul-Hasan al-Hasan ibn Ali appi a ghirasinni di Mahdia, lassànnula ê nurmanni e spustau lu putiri zirita a Algeri nzinu â nvasioni almohadi chi ntô 1152 misi fini â dinastia.
Principi Ziriti 'n Tunisia
- Abul-Futuh Sayf ad-Dawla Buluggin ibn Ziri (973-983)
- Abul-Fat'h al-Mansur ibn Buluggin (983-995)
- Abu Qatada Nasir ad-Dawla Badis ibn Mansur (995-1016)
- Sharaf ad-Dawla al-Muizz ibn Badis (1016-1062) dichiarau la nnipinnenza contra li fatimiti, e canciai la capitali di Kairouan a Mahdia.
- Abu Tahir Tamim ibn al-Muizz (1062-1108)
- Yahya ibn Tamim (1108-1116)
- Ali ibn Yahya (1116-1121)
- Abul-Hasan al-Hasan ibn Ali (1121-1152) (di lu 1148 cuvirnau a Algeri)