"Archimedi" : Diffirenzi ntrê virsioni

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
SieBot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: mwl:Arquimedes
Xqbot (discussioni | cuntribbuti)
n Bot: Aggiungo: ckb:ئارکیمیدز
Riga 45: Riga 45:
[[ca:Arquimedes]]
[[ca:Arquimedes]]
[[ceb:Archimedes]]
[[ceb:Archimedes]]
[[ckb:ئارکیمیدز]]
[[cs:Archimédés]]
[[cs:Archimédés]]
[[cy:Archimedes]]
[[cy:Archimedes]]

Virsioni dû 18:11, 22 utt 2009

Archimedi nta na stampa rinascimintali.

Archimedi fu unu dî matimàtici cchiù mpurtanti di l'antichità. Nascìu a Sarausa nnû 275 a.C. e murìu nnû 212, ammazzatu d'un surdatu rumanu â fini di l'ùrtima guerra pùnica. La sò pruduzzioni di matimàtica è granni.

Lu càlculu di pi grecu

A sfera ci avi li 2/3 di lu vulumi e di l'aria dâ superfici di lu cilundru ca lu circunscrivi.
A sfera e lu cilindru fuorri misi supra a tumba di Archimedi picchini quannu era 'n vita dichiarau stu risìu.

Pi lu càlculu di pi grecu, ca iddu stimau tra 3+1/7 e 3+10/71, desi na dimustrazzioni matimàtica di tipu mudernu pigghiannu lu pulìgunu rigulari di 96 lati inscrittu nti nu cerchiu e chiddu circunscrittu. Lu prìmitru dû primu è cchiù nicu di pi grecu, e chiddu dû secunnu è cchiù granni.

Lu principiu di Archimedi

'N fìsica lu principiu chi porta lu sò nomu dici chi nu corpu misu nti nu lìquidu ricivi n'ammuttatina versu lu àutu pari â massa dû lìquidu spustatu.

La quatratura dâ paràbbula

N'àutra scuperta mpurtanti fu la misura di l'ària di nu sitturi di paràbbula. 'N particulari iddu dimustrau di na manera giomètrica chi siddu si pìgghianu dù punti arbitrari nti na paràbbula, e si cunzìddira lu triàngulu chi havi pi lati lu segmentu chi junci sti dù punti e li dù segmenti chi pàrtinu di sti dù punti e chi si jùncinu ntô puntu dâ paràbbula pruiettatu di na parallela chi passa pô puntu dû menzu dû primu segmentu, allura l'âria dû sitturi parabbòlicu ditirminatu dû primu segmentu è 4/3 di l'ària dû triàngulu.

Sta pruprietà s'addimustra oi simpricimenti grazzi ô càlculu ntigrali, sprummintantu dumila anni cchiù tardu.

Liggenni

L'esprissioni Eureka (haiu truvatu), pari ca veni di na sò tipica esprissioni. Si dici chi duranti l'assediu rumanu di Sarausa, Archimedi usassi nu specchiu usturi, p'abbruciari li navi dê rumani e puru na speci di cannuni a aria cumpressa.

A Archimedi è attribbuitu lu miccanismu di Anticitera na màchina chi ripruduci li muvumenta dû suli e dâ luna.

Mappa storica Storia dâ Sicilia Tempi di Selinunti
pristoria | èbbica finicia | èbbica greca | èbbica rumana | èbbica vànnala | èbbica gòtica | èbbica bizzantina | èbbica àrabba | èbbica nurmanna | èbbica sveva
èbbica angiuina | èbbica aragunisa | èbbica spagnola | èbbica piemuntisa | èbbica burbònica | èbbica cuntimpurània

Template:Link FA Template:Link FA