Astrunàuta

L'astronauta Bruce McCandless II dû Space Shuttle. Funti:NASA

Un astronauta, cosmonauta o taikonauta è na pirsuna chi viaggia ntô spazziu, o chi veni traspurtatu di quarchi cosa chi lu fa. Li criteri pi ditirminari lu significatu di «viaggiu ntô spazziu» sunnu diversi. Nnî Stati Uniti vennu cunziddirati astronauti chiddi chi sùpiranu n'autezza di 50 migghia (circa 80 km). Mmeci la Fidirazzioni Ntirnazziunali Aeronàutica (FAI) difinisci voli spazziali chiddi chi sùpiranu li 100 km. Ô 13 di giugnettu 2007 un tutali di 466 pirsuni s'hannu accucchiatu pi di cchiù di 30.000 jorna ntô spazziu (secunnu â difinizzioni miricana), 100 jorna di passiggiati spazziali cuntinuti. Cci nni sunnu mmeci 460 di l'astronauti secunnu â FAI. Li pirsuni chi finadora s'hannu cumpritatu viaggi ntô spazziu discènninu di 39 paisi.

La storia

Lu primu òmunu ntô spazziu fu lu sovièticu Yuri Gagarin ntô 1961. Quarchi misi doppu li miricani mannaru puru iddi lu primu òmunu ntô spazziu. Ricintimenti li cinisi rinisceru a mannari cu menzi propri equipaggi umani ntô spazziu. Sti tri nazzioni sunnu appidora li suli chi si fìdinu a mannari òmini ntô spazziu.

Li menzi di trasportu

Li primi òmini ntô spazziu usavanu razzi a usu ùnicu, e l'astronauti riturnavanu ntâ terra nti capsuli custruiti apposta. Òi li russi mannunu l'òmini ntô spazziu ntî naviceddi Soyuz. Li miricani ùsanu lu Shuttle.

Na tuta d'astronauta

Li cinisi ùsanu lu Shenzhou. La cursa ô spazziu è cumunqui graputa ê privati. Già na mprisa privata miricana rinisciu ntô 2004 a purtari n'òmunu ntô spazziu supra lu Space Ship One na speci di aeriu costruitu pi stu scopu.