"Chiana di Catania" : Diffirenzi ntrê virsioni
n intervichi |
|||
Riga 1: | Riga 1: | ||
La '''Chiana di Catania''' è la cchiù mpurtanti chianura di la [[Sicilia]]. |
La '''Chiana di Catania''' è la cchiù mpurtanti chianura di la [[Sicilia]]. |
||
==Giografia== |
== Giografia == |
||
Havi na supirfici di 430 km², ca sulu idda è un quintu di tutti li chianuri siciliani. È macari una dê cchiù granni di l'[[Italia]] dô sud. |
Havi na supirfici di 430 km², ca sulu idda è un quintu di tutti li chianuri siciliani. È macari una dê cchiù granni di l'[[Italia]] dô sud. |
||
La chiana di Catania si furmau alleggiu alleggiu ccô tirrenu ca traspurtàvunu li ciumi [[Dittainu]], [[Simetu]] e tutti l'àutri affruenti. Di tutti li lati è circundata di muntagni e muntagnoli: la cchiù granni è l'[[Etna]] ca tuttu summatu è chidda ca la fici nàsciri ntê tempi primurdiali e ca ci desi la firtilità dô tirrenu. Li ggiòlughi dìciunu ca la chiana si furmau a partiri di quannu c'era sulu mari circundatu dê muntagni e ntô centru spuntau n'anticu [[vulcanu]]. Chistu golfu primurdiali, ca asisteva ô sò postu, ntra l'[[Appinninu Siculu]], a nordi, cchê muntagni ditti [[Munti Nèbbrudi|Nèbbrudi]] e, a suddi, li [[Munti Erei]] e li [[Munti Ibblei]]. Di lu tirritòriu dâ Chiana di Catania fanu parti la [[Pruvincia di Enna]] e la [[Pruvincia di Catania]]. |
La chiana di Catania si furmau alleggiu alleggiu ccô tirrenu ca traspurtàvunu li ciumi [[Dittainu]], [[Simetu]] e tutti l'àutri affruenti. Di tutti li lati è circundata di muntagni e muntagnoli: la cchiù granni è l'[[Etna]] ca tuttu summatu è chidda ca la fici nàsciri ntê tempi primurdiali e ca ci desi la firtilità dô tirrenu. Li ggiòlughi dìciunu ca la chiana si furmau a partiri di quannu c'era sulu mari circundatu dê muntagni e ntô centru spuntau n'anticu [[vulcanu]]. Chistu golfu primurdiali, ca asisteva ô sò postu, ntra l'[[Appinninu Siculu]], a nordi, cchê muntagni ditti [[Munti Nèbbrudi|Nèbbrudi]] e, a suddi, li [[Munti Erei]] e li [[Munti Ibblei]]. Di lu tirritòriu dâ Chiana di Catania fanu parti la [[Pruvincia di Enna]] e la [[Pruvincia di Catania]]. |
||
==Strati di cumunicazzioni== |
== Strati di cumunicazzioni == |
||
La chiana di Catania è attravissata ppi ttutta la sò lunghizza di l'Autostrata A19 [[Catania]]-[[Palermu]] e di la [[Strata Statali 192]]; di chista strata, na para di km doppu ca si nesci di Catania, accumincia la [[Strata Statali 417 di Cartaggiruni]] ppi [[Cartaggiruni]] e [[Gela]]. Ntô trattu vicinu ô mari ci passa la [[Strata Statali 114]] e, doppu ca si passa lu ponti di Primusuli supra lu ciumi [[Simetu]], la strata si sparti 'n dui, ppi [[Sarausa]] e ppi [[Rausa]]. |
La chiana di Catania è attravissata ppi ttutta la sò lunghizza di l'Autostrata A19 [[Catania]]-[[Palermu]] e di la [[Strata Statali 192]]; di chista strata, na para di km doppu ca si nesci di Catania, accumincia la [[Strata Statali 417 di Cartaggiruni]] ppi [[Cartaggiruni]] e [[Gela]]. Ntô trattu vicinu ô mari ci passa la [[Strata Statali 114]] e, doppu ca si passa lu ponti di Primusuli supra lu ciumi [[Simetu]], la strata si sparti 'n dui, ppi [[Sarausa]] e ppi [[Rausa]]. |
||
Riga 16: | Riga 14: | ||
La zzona di la Chiana havi tanti nzidiamenti nnustriali, comu la [[Zona nnustriali di Catania]] e chidda dô Dittainu. Unu di sti [[jornu|jorna]] s'avissi a accuminciari a custruiri lu granni ''Interportu di Bicocca''. |
La zzona di la Chiana havi tanti nzidiamenti nnustriali, comu la [[Zona nnustriali di Catania]] e chidda dô Dittainu. Unu di sti [[jornu|jorna]] s'avissi a accuminciari a custruiri lu granni ''Interportu di Bicocca''. |
||
==Agricultura== |
== Agricultura == |
||
La chiana è una dê zoni agrìculi cchiù mpurtanti di la [[Sicilia]]. La pruduzzioni principali è chidda agrumària quasi tutta di l'[[Arancia|aranci]], ma ci sunnu macari li cultivazzioni di [[alivu]]. Jennu versu lu nternu, ntâ patti [[Enna|innisi]], ammeci si cultìvanu privalenti lu [[frummentu]] e li lijumi. |
La chiana è una dê zoni agrìculi cchiù mpurtanti di la [[Sicilia]]. La pruduzzioni principali è chidda agrumària quasi tutta di l'[[Arancia|aranci]], ma ci sunnu macari li cultivazzioni di [[alivu]]. Jennu versu lu nternu, ntâ patti [[Enna|innisi]], ammeci si cultìvanu privalenti lu [[frummentu]] e li lijumi. |
||
==Paisi e villaggi== |
== Paisi e villaggi == |
||
Nta la chiana si sunnu picca zoni abbitati , quarchi antica [[Massaria]], ô spissu abbannunata, e quarchi villaggiu rantu rantu a li stazzioni firruviari comu ô [[Sferru]]. Unicu paisi grossu è [[Catinanova]]. |
Nta la chiana si sunnu picca zoni abbitati , quarchi antica [[Massaria]], ô spissu abbannunata, e quarchi villaggiu rantu rantu a li stazzioni firruviari comu ô [[Sferru]]. Unicu paisi grossu è [[Catinanova]]. |
||
Vicinu a lu [[mari Joniu]], unni finisci la Chiana di Catania, s'attrova l'[[Oasi dô Simetu]]. |
Vicinu a lu [[mari Joniu]], unni finisci la Chiana di Catania, s'attrova l'[[Oasi dô Simetu]]. |
||
⚫ | |||
[[Category:Sicilia]] |
[[Category:Sicilia]] |
||
Riga 30: | Riga 28: | ||
[[Catigurìa:Catania]] |
[[Catigurìa:Catania]] |
||
[[it:Piana di Catania]] |
|||
⚫ | |||
[[pt:Planície de Catânia]] |
Virsioni dû 12:44, 12 maiu 2008
La Chiana di Catania è la cchiù mpurtanti chianura di la Sicilia.
Giografia
Havi na supirfici di 430 km², ca sulu idda è un quintu di tutti li chianuri siciliani. È macari una dê cchiù granni di l'Italia dô sud. La chiana di Catania si furmau alleggiu alleggiu ccô tirrenu ca traspurtàvunu li ciumi Dittainu, Simetu e tutti l'àutri affruenti. Di tutti li lati è circundata di muntagni e muntagnoli: la cchiù granni è l'Etna ca tuttu summatu è chidda ca la fici nàsciri ntê tempi primurdiali e ca ci desi la firtilità dô tirrenu. Li ggiòlughi dìciunu ca la chiana si furmau a partiri di quannu c'era sulu mari circundatu dê muntagni e ntô centru spuntau n'anticu vulcanu. Chistu golfu primurdiali, ca asisteva ô sò postu, ntra l'Appinninu Siculu, a nordi, cchê muntagni ditti Nèbbrudi e, a suddi, li Munti Erei e li Munti Ibblei. Di lu tirritòriu dâ Chiana di Catania fanu parti la Pruvincia di Enna e la Pruvincia di Catania.
Strati di cumunicazzioni
La chiana di Catania è attravissata ppi ttutta la sò lunghizza di l'Autostrata A19 Catania-Palermu e di la Strata Statali 192; di chista strata, na para di km doppu ca si nesci di Catania, accumincia la Strata Statali 417 di Cartaggiruni ppi Cartaggiruni e Gela. Ntô trattu vicinu ô mari ci passa la Strata Statali 114 e, doppu ca si passa lu ponti di Primusuli supra lu ciumi Simetu, la strata si sparti 'n dui, ppi Sarausa e ppi Rausa.
Ntâ chiana di Catania s'attrova lu mpurtanti Ariuportu di Funtanarussa e chiddu miricanu di Sigunella. Cchiù avanti, ntâ zzona di Girbini, nzinu a la secunna guerra munniali, c'era n'ariuportu militari talianu di unni partìunu l'aerii taliani.
La Chiana di Catania è attravirsata ppi longu di la Ferruvia Palermu-Catania ca accumencia ntâ Stazzioni di Catania Bicocca, ntâ quali la lìnia si sparti 'n dui: la lìnia custera ppi Sarausa, ca prusegui versu lu ciumi Simetu, e chidda ca va ppi Enna e Cartanisetta. Partennu di la stazzioni dâ Motta, si putìa agghicari nzinu a Regarbutu, ma oggi sta lìnia servi sulu ppi li merci finu a Patirnò.
La zzona di la Chiana havi tanti nzidiamenti nnustriali, comu la Zona nnustriali di Catania e chidda dô Dittainu. Unu di sti jorna s'avissi a accuminciari a custruiri lu granni Interportu di Bicocca.
Agricultura
La chiana è una dê zoni agrìculi cchiù mpurtanti di la Sicilia. La pruduzzioni principali è chidda agrumària quasi tutta di l'aranci, ma ci sunnu macari li cultivazzioni di alivu. Jennu versu lu nternu, ntâ patti innisi, ammeci si cultìvanu privalenti lu frummentu e li lijumi.
Paisi e villaggi
Nta la chiana si sunnu picca zoni abbitati , quarchi antica Massaria, ô spissu abbannunata, e quarchi villaggiu rantu rantu a li stazzioni firruviari comu ô Sferru. Unicu paisi grossu è Catinanova.
Vicinu a lu mari Joniu, unni finisci la Chiana di Catania, s'attrova l'Oasi dô Simetu.
Pruvincî dâ Sicilia | ||
---|---|---|
Caltanissetta | Catania | Enna | Girgenti | Missina | Palermu | Rausa | Sarausa | Tràpani |