Va ô cuntinutu

Brigannaggiu talianu doppu l'unità

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Elementi dâ banda dû briganti Agostino Sacchitiello di Bisaccia, unu di li tinenti di Carmine Crocco (fotu di 1862).

Ntô gergu storiugràficu o risurgimintali si ntenni lu brigantaggiu talianu doppu l'unità na forma di brigantaggiu (spissu assuciatu a banditìria urganizzata, armata) na vota attiva ntê tirritori di l'Italia miridiunali pricidentimenti amministrati dû Regnu dî Dui Sicili. Puru siddu già prisenti ntê stati italiani pri-unificazzioni, lu brigantaggiu miridiunali pigghiau carattirìstichi tìpichi duranti lu Risurgimentu, suprattuttu 'n siquutu a l'unità d'Italia.

Abbisogna nutari ca lu briganti post-unificazzioni ntirissau quasi esclusivamenti l'ex tirritori burbònici dâ terraferma miridiunali, mentri praticamenti nun si virificau mai ntê tirritori di tutti l'àutri stati taliani pri-unificati annessi dû Regnu Savoia di Sardegna pi furmari n'Italia unita duranti lu Risurgimentu. Sta diversità di eventi e pratichi è sintumàtica dî prufunni diffirenzi, già esistenti ntô 1861, ntra lu nord e lu centru dâ pinìsula di na parti e lu sud di l'àutra. Stu divariu fu poi riassuntu ntô tèrmini "Quistioni dû Sud", funti di discussioni e dibbattiti puru oggi, puru si li sò causi non foru difiniti all'unanimità di storici e studiusi, ed è macari oggettu di dibbattiti ntê ntirpritazzioni rivisionisti dô Risorgimentu.