Barcillona (Missina)

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Baccialona Pizzaottu
Muttu:  
Nomu ufficiali: Barcellona Pozzo di Gotto
Riggiuni: {{{riggiuni}}}
Pruvincia: Missina (ME)
Cuurdinati: 38°9'0"N, 15°13'0"E
Ammustra ntâ mappa
Superfici: 58 km²
Abbitanti: 41.569
Dinzitati: 717 ab./km²
Cumuni cunfinanti: Castruriali, Merì, Malazzu, Santa Lucìa dû Mela, Termi Lugghiaturi
CAP: 98051
Prifissu telefònicu: 090
Situ ufficiali: http://www.comune.barcellona-pozzo-di-gotto.me.it


Baccialona Pizzaottu (Baccialona o Baccellona ntâ parrata lucali) è nu cumuni sicilianu di 41.569 abbitanti dâ pruvincia di Missina.

Giografìa[cancia | cancia la surgenti]

La sò ària è di 58,89 km2. Lu cumuni cunta ammeri 42.000 abbitanti ca sù chiamati bacciallunisi e pizzauttisi, ma acchidunu li nciurìa "mancia cagnola" i baccialunisi e 'nfummicati i pizzauttisi. Chistu picchi si cunta chi in tempu di guerra i baccialunisi si manciavanu i cani pi fami. A Pizzaottu, inveci, c'era na funnaci unni si facianu i matuni, e c'era na ciminera intra 'o paisi ('nta zona du vecchiu spitali) chi ittava fumu notti e jonnu... eccu picchi a 'nciuria di 'nfummicati. Pizzaouttu è ranni quantu menza città, e l'autra menza è Baccialona. Pizzaottu è moltu antica, mentri Baccialona è moderna. Sunnu divisi du ciumi Longanu, e si pi sfuttuna i comuni s'avissuru a dividiri attonna, tutti i cosi cchiù 'mpurtanti si trovanu nto territoriu i Baccialona. L'amministrazioni da città non s'avissi a scuddari chi avissi a curari puru i biddizzi di Pizzaottu, chi sunnu tanti, inveci di spenniri tutti i picciuli pi Baccialona.

Urìggini dû nomu[cancia | cancia la surgenti]

Lu nomu havi urìggini di l'umònima citati catalana. Mmeci l'àutra banna di lu nomu (Pozzo di Gotto) veni di lu nomu di Niccolò Goto, nu nòbbili missinisi, chi avìa la patrunanza supra la Pizz'a Ottu.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Urìggini e etimuluggìa[cancia | cancia la surgenti]

Municipiu di Baccialona Pizzaottu. Palazzu Longanu.
ECCE HOMO di Pizzaottu.
Panorama di Baccialona Pizzaottu.

Ô viaggiaturi attentu non ci può scappari â sumigghianza tra â posizzioni giografica dâ cìtati catalana e chidda dâ cìtadina dû Tirrenu. È chista l’ipotisi cchiù accriditabbili chi trova funnamentu ntâ duminazzioni dâ Curona d'Aragona (1282 – 1516) e poi ntâ Sicilia Spagnola1516 - 1713 quannu l’isula ppî quasi cinqu seculi è suttaposta â nfluenza Ibberica, confluendu unitamenti ô Regnu di Napuli sutta â giurisdizzioni dâ "Curona di Spagna". Â stissa analugia ravvisaru i primi conquistaturi pruvenenti dâ "Cuntea d'Aragona" e dâ "Cuntea di Baccialona di Spagna". Â cîtati catalana, degradanti supra i lievi e spogghi prupaggini timminali dî Pirenei e affacciata a meridiuni supra û Mediterraneu, ppî contru, â secunna è pusata ntâ chìanura chi scinni a sittintrioni a latu dî rilevi cuddinari e virdissimi dâ catina dî Peloritani, s'affaccia ntô golfu di Patti ntô mari Tirrenu ntâ patti infacci all'isuli Eolie ntâ pozzioni di costa cumprisa tra â penisula di Milazzo a levanti e û promuntoriu dù Tunnaru a punenti. Û nucleu cchiù anticu dâ cìtadina s’idintifica ccû Pizzaottu, chi potta û nomi duvutu ô scavu d'un puzzu a usu irrigu ntâ terra cultivata posta tra û turrenti Idria e û Longano, appartinenti ô missinisi "Nicolò Goto" comu discrittu in "latinu vulgari" ntô documentu datatu 1463: “ … Nicolao de Gotho, … , in quo Puzzo de Gotho …”. Ntô 1571 i Pizzauttisi ottenunu dâ Gran Corti Arcivescuvili di Missina l'autorizzazzioni a eliggiri û Cappeddanu di stanza a San Vitu senza cchiù dipenniri dall'Arcipretura di Milazzu. Ottenutu û ricunuscimentu, è avanzata â richiesta di riscattu â Corti di Madrid contru û putiri vessatoriu di Milazzu, â cui giurisdizzioni Pizzaottu dipindia puliticamenti e fisicamenti, costituendunni nâ luntana frazzioni, vinculu chi sarà definitivamenti ntirruttu û 22 maìu 1639 e sanciutu ccû reggiu dicritu dû Viceré sutta û regnu di Filippu IV di Spagna, assumi û titulu “Libera et Realis Civitas Putei de Gotho”. Â frazzioni a punenti dû turrenti Longanû a sô vota, dipinnia dâ giurisdizzioni di Castroreale e avia già seguitu l'esempiu dâ cumunità vicina ribbillandusi ai giurati Castriciani, facendu ricanusciri in campu ecclesiali â propria innipinnenza. Atti nutarili risalenti ô 1522 â Castroreale, riportunu â denominazzioni dâ cuntrada o casali di “Barsalona”, nomi da attribuiri verosimilmenti â prisenza ntê libbri di battjiu di Pizzaottu dû nominativu di “Graziosa Barsalona”, ppî contru è vera â tisi chi û nomi â località fu datu dî marinari spagnoli avendu riscuntratu â nutivuli rassumigghianza dî dui territori. L'autonomia dû casali di Baccialona è delibbirata dû "Parlamento Siciliano" Assimbrea Riggiunali Siciliana, ricanusciuta dû Re û 15 maìu 1815 e ratificata â Vienna û 28 fìvraru 1823 dû Re Firdinannu IV di Burboni o "Firdinannu I dî Dui Sicili". L'unioni amministrativa dicritata û 5 iènnaru 1835 'ntrasi in viguri û 1º giugnu 1836 ppî vuliri di Re Firdinannu II dî Dui Sicili o "Firdinannu V di Burboni", decidendu chi û novu cumuni furmatu dâ fusioni dî dui antichi cuntradi purtassi û nomi cumpletu di Baccialona Pizzaottu. Sunnu scartati dô Re tutti l'opzioni di nomi avanzati dirivati dâ palora "Longanu", riscuotendu l'apprezzamentu unanimi, ppî contru, â binivulenza iniziali si trasfurmmirà in odiu e rancuri ntê cunfrunti dû munarca in seguitu all'azzioni criminali intraprisi in tutta â pruvincia, in particulari modu a Milazzu e Missina, chi cci valiu â ngiuria di "Re Bomba". Â cìtati appena custituita, i "baccialunisi" e i "pizzauttisi" ricuprirunu un ruolu ditimminanti ccû nutevuli contribbuti ppâ cacciata difinitiva dî Burboni dâ pruvincia e dâ Sicilia intira, sempri fattivi ntâ tutti î vicenni 'nsiriti ntô prucessu d'unificazzioni dû nascenti Regnu d'Italia.

Storia antica[cancia | cancia la surgenti]

Ntâ l'aria currispundenti all'attuali territoriu cumunali sunnu stati rinvinuti i seguenti nsidiamenti:

  • Nsidiamentu e Necropuli collucabbili all’età dû bronzu e dû ferru ntâ località Malotu.
  • Nsidiamentu e Necropuli attestabbili intornu ô X seculu a.C. ntâ località Pizzu Landu.
  • Nsidiamentu e Necropuli d'epuca greca o ellenistica valutabbili all’VIII seculu a.C. ntâ località Olivitu.
  • Nsidiamentu e Necropuli Sicanu Grecu stimabbile intornu ô VI e V seculu a.C. ntâ località Sant’Onofriu.
  • 265 a.C. Battagghia dû Longanu tra l'esercitu di Ierone (Gerone II) di Siracusa ed i Mamertini ô comandu dû cundutteru Cione. Pâ giusta attribuzzioni dû postu in mancanza di resti cetti, causa tirrimoti o alluvioni o diviazzioni di ciumara, esistonu diversi ipotisi che collocanu l'eventu longu i corsi dî turrenti vicini dû "Mela" o dû "Patrì"; autri in prussimità dî mitiche cìtati: "Longane" (Rodì Milici) o "Abacena" (Tripi), nsidiamenti sempri lijati ô midisimu conflittu.

Storia muderna[cancia | cancia la surgenti]

  • 1282 – 1302 Û territoriu è teatru di scontri versu gli angioini capitanati da "Robertu d'Angiò", noti comu Vespri Siciliani. Periodu compresu fra l’attaccu di Missina 25 lugliu 1282 e â paci di Caltabellotta primu accordu ufficiali di paci firmatu û 31 aùstu 1302.
  • 1647 Caristia e Vaiolu. Insurrezzioni contru î Spagnoli.
  • 1743 Epidimia gravissima canusciuta comu Pesti di Missina.
  • 1757 Alluvioni turrenti Longanu e avviu costruzzioni dî bastiuni sutta û regnu dû Re "Carlu III" o "Carlu di Burboni, Re di Nàpuli" ppi suggerimentu e opera dû baruni Michele Nicolaci. Arginaturi simili effettuati ppî turrenti Idria, Mela, Termini.
  • 1783 Eventu sismicu, canusciutu comu û "Tirrimotu dâ Calabria meridiunali dû 1783" arreca nutevuli danni.
  • 1835 - 5 iènnaru Unioni amministrativa dicritata dû Re "Firdinannu II dî Dui Sicili".
  • 1836 – 1º giugnu Ntrasuta in vigori dû decretu unioni amministrativa.
  • 1846 Alluvioni torrenti Longanu.
  • 1848 – 31 maiu Partecipazzioni dû cuntingenti dâ Guardia Nazzionali cìtadina all’insurrezzioni di Calabria.
  • 1848 – 3 sìttemmiru Partecipazzioni dû cuntingenti dâ Guardia Nazzionali cìtadina all’insurrezzioni di Messina.
  • 1854 Duranti â "Guerra di Crimea" dilaga in Europa pruvinienti dall'India tramiti navi ingrisi, nâ viulenta epidimia di culera chi ben presto supera i confini dill'Alpi e scunvolgi tutto l'arcu dâ Pinisula, raggiungendu tassi autissimi di murtalità ntê pruvinci di Missina e Palermu.
  • 1860 - 20 lugliu À cìtati ommai è strimata ma, rinvigurita dî successi d'imprisi Garibbaldini, addiveni nevralgicu centru insurrezzionali dill’intira costa Tirrenica, dopu î dui "Battagghi di Curriolu" tutta â pupulazzioni suppotta â "Battagghia di Milazzu" (1860) ppâ cunquista dù Casteddu Futtizza di Milazzu ppâ cacciata dî Burboni.
  • 1866 Cunfisca dî beni dî numerosi ordini riligiusi in cìtati.
  • 1872 Alluvioni turrenti Longanu.
  • 1908 Eventu sismicu disastrusu, canusciutu comu û "Tirrimotu di Messina dû 1908" apporta gravi danni.

Storia cuntimpuranea[cancia | cancia la surgenti]

  • 1943 - 15 aùstu, Bombardamentu ingrisiamiricanu causò 74 motti tra â populazzioni..
  • 2008 Alluvioni turrenti Longanu.
  • 2011 - 22 novemmiru, Alluvioni ed esondazzioni dû turrenti Longanu, gravissimi danni. Ô stissu tempu l'eventu meteorologicu ntirissò û territoriu di Milazzu e dâ frazzioni di Calderà cû l'esondazzioni dû turrenti Mela e â cìtadina di Saponara cû frani di fangu chi causarunu vittimi.

Munumenti e posti d'intiressi[cancia | cancia la surgenti]

Architetturi riliggiusi[cancia | cancia la surgenti]

 nova Basilica minuri di San Bastiano.

Chiesi[cancia | cancia la surgenti]

Econumìa[cancia | cancia la surgenti]

L'attivitati ecunòmichi principali sunnu l'agricultura, l'addivamentu (bovini e ovini) e l'artiggianatu. Li culturi privalenti sunnu li ciriali, la racina, li gissi, l'alivi, l'agrumi e li tabbacchi. Carattirìstica è la pruduzzioni artiggianali dû lignu e 'n particulari modu dî vutti.

Bacciallona Pizza Ottu

Miss Italia 2003[cancia | cancia la surgenti]

Francesca Chillemi, bacciallunisa di diciottu anni, fu Miss Italia 2003.

Manifestazzioni[cancia | cancia la surgenti]

I riti dâ Sumana Santa sunnu nâ manifestazzioni riligiusa populari tipica dû periudu pasquali.

Lijami di fora[cancia | cancia la surgenti]

Nta Commons s'attròvanu àutri mmàggini rilativi a Barcillona (Missina).