William James

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
William James nizziaturi di l'empirismu radicali

William James (New York, 11 di jinnaru 1842 - Chocorua, New Hampshire, 26 di austu 1910), havi statu nu psicòlugu e filòsufu miricanu.

La famigghia[cancia | cancia la surgenti]

La sò era na famigghia di tradizzioni calvinista emigrata di l'Irlanna. Frati maiuri di cincu figghi, tra li quali veni arricurdatu Henry James chi vinissi a addivintari nu cèlibbri rumanzeri, appi comu patri lu filòsufu trascunnintalista, discìpulu di Swedenborg e amicu di Emerson Henry James senior.

Psicòlugu e filòsufu[cancia | cancia la surgenti]

Doppu èssirisi lauriatu 'n midicina nta lu 1869 prusequi li studi 'n manera autodidàttica nnirizzànnusi versu la psicoluggìa. Nta lu 1872 pigghiau avviu la sò carrera univirsitaria chi si svorci nteramenti a l'univirsitati di Harvard di prima comu sìmprici strutturi e addivintannu appoi nta lu 1876 prufissuri assistenti di fisiuluggìa. Nta lu 1885 havi lu ncàrricu di prufissuri di filusufìa e nta lu 1890 assumi lu ncàrricu di prufissuri di psicoluggìa. A l'univirsitati di Harvard criau unu di li primi labburatòri di psicoluggìa spirimintali di li Stati Uniti. Sempri nta lu 1890 anticipannu lu funziunalismu, pùbbrica una di li sò òpiri maiuri, "Principi di psicoluggìa" 'n dui vulumi. Nta lu 1907 s'arritira difinitivamenti di lu nzignamentu accadèmicu.

Empirismu tradizziunali e empirismu radicali[cancia | cancia la surgenti]

Lu pinzeru psicològgicu e filusòficu di William James s'addistacca di l'empirismu tradizziunali propiu nta lu modu di ntènniri l'espirenza. L'espirenza pi James s'"autocunteni e nun poia supra nenti".

Li studi supra l'espirenza riliggiusa e mìstica[cancia | cancia la surgenti]

Nta lu 1902 pùbbrica lu risurtatu di li sò ricerchi psicològgichi supra la finominuluggìa di li espirenzi riliggiusi e 'n particulari supra l'attiggiamentu mìsticu e li stati espirinziali chi cuntraddistìnguinu lu misticismu. Lu tìtulu di stu travagghiu è "La varitati di l'espirenza riliggiusa". Nta na littra scrivi chi si tratta di n'espirenza chi va addifinnuta contra la stissa filusufìa. Ddocu, facirmenti di cchiù chi 'n àutri òpiri, emergi lu nflussu di lu filòsufu miricanu protupragmatista Emerson.

Lu ncontru cu Sigmund Freud[cancia | cancia la surgenti]

William James oramai era lu filòsufu cchiù famusu di li Stati Uniti quannu propiu ntra un'annu di la sò morti, nta lu 1909 agghiunci 'n Amèrica di l'Europa mmitatu di la Clark University lu mèdicu Sigmund Freud cu tri di li soi cchiù fidati e vicini cullabburatura nta l'erìggiri la nova psicoluggìa psicoanalìtica, tra cui lu giòvini psicoanalista svìzziru Carl Gustav Jung, lu psicoanalista unghirisi Sandor Ferenczi e Ernst Jones di la Gran Britagna. È 'n sta circustanza chi cci havi statu macari nu ncontru pirsunali tra lu psicòlugu europeu e chiddu miricanu.

Urtiriuri Ducumintazzioni[cancia | cancia la surgenti]

Bibliografìa[cancia | cancia la surgenti]

  • Principi di Psicoluggìa (The Principles of Psychology, 2 vols. 1890)
  • Psychology (Briefer Course) (1892)
  • La vuluntati di crìdiri e àutri saggi di filusufìa pupulari (The Will to Believe, and Other Essays in Popular Philosophy, 1897)
  • Human Immortality: Two Supposed Objections to the Doctrine (1897)
  • Talks to Teachers on Psychology: and to Students on Some of Life's Ideals (1899)
  • La varitati di l'espirenza riliggiusa (The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature, 1902), ISBN 0-300-06255-9
  • Pragmatismu (Pragmatism: A New Name for Some Old Ways of Thinking, 1907)
  • N'universu pluralìsticu (A Pluralistic Universe, 1909)
  • Lu significatu di la viritati (The Meaning of Truth: A Sequel to "Pragmatism", 1909)
  • Arcuni prubbremi di filusufìa (Some Problems of Philosophy, 1911)
  • Memories and Studies (1911)
  • Saggi supra l'empirismu radicali (Essays in Radical Empiricism, 1912)
  • Letters of William James, 2 vols. (1920)
  • Collected Essays and Reviews (1920)
  • Ralph Barton Perry, The Thought and Character of William James, 2 vols. (1935)
  • William James on Psychical Research (1960)
  • The Correspondence of William James, 12 vols. (1992-2004)

Vuci currilati[cancia | cancia la surgenti]

Culligamenti sterni =[cancia | cancia la surgenti]