Villa Rumana dû Casali

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
(Rinnirizzata di Villa dû Casali)

La villa dû Casali è una villa tardu-rumana chi s'attrova vicinu a Chiazza ntâ Sicilia. Dû 1997 fà parti dû Patrimoniu munniali di l'umanità di l'UNESCO. Na prima datazzioni è di lu pirìudu dâ tetrarchìa (285-305 DC), ma àutri datazzioni, basati supra li mura e li musaici ìnnicanu na datazioni versu lu 320. Fu sulu a pàrtiri dû 1950 chi la villa fu scuperta e splurata. E' dicurata di musàici di magnìfica fattura, chi rapprisèntinu sceni di caccia, ma puru di vita cutidiana. Cèlibbri sunnu li cusidditti fìmmini 'n bikini. Si dici ca li siciliani sunnu li mmintura di lu bikini pirchì è la rapprisintazzioni cchiù antica di pirsuni 'n bikini.

Sta villa è, senza nuddu dubbiu, la cchiù granni e cchiù lussuosa risidenza rumana canusciuta. La qualitati e la grannizza dê sò musàichi ntê straurdinari pavimenti, ricchi pi valuri artìsticu e pi la varietati dê cumposizzioni, ni fannu nu dificiu ùnicu ô munnu, na speci di "uttava miravigghia" di l'archioluggìa.

La risidenza di n'omu mpurtanti[cancia | cancia la surgenti]

Già di quannu s'accuminciaru li scavi, ntô 1950, si vitti beddu chiaru ca chista avìa a èssiri la risidenza di nu riccu prupitariu o di l'amministraturi di nu granni latifunnista. Dui ritratti attruvati intra la villa putìssiru rapprisintari cumpunenti dâ famigghia dû prupitariu.
Studi stratigràfichi fannu capiri ca la prima fàbbrica di sta villa fu fatta nta n'èbbica tra lu primu sèculu di l'etati cristiana e l'èbbica di la Titrarchìa, â fini dô III sèculu.
Assai cosi fannu pinzari ca ssa prima fàbbrica vinni distrutta di nu tirrimotu ntê primi deci anni dô IV sèculu. Sùpira ssi ruvini, vinni custruita na nova villa, fatta cu na munumintalitati granniusa.
La nova fàbbrica fà pinzari ca idda vinni urdinata di nu riccu pussidenti dâ riggiuni. Ci sunnu studiusi ca dìciunu putissi èssiri appartinuta a lu putenti Massimianu, ginirali di Dioclizzianu, ma chissa è na tiurìa ca nzinu a oggi nun hà attruvatu na cunferma sicura chê ritruvamenti archiulòggichi.

Particulari dû musàicu dû Circu
Una dî "fìmmini 'n bikini"

Dui mastri dû musàicu[cancia | cancia la surgenti]

La sincularitati dâ villa, ca cunta cchiossai di 50 càmiri, è lu straurdinariu musàicu prisenti nta ortri 40 di iddi, ca cummògghiunu na supirfici di quarchi 3.500 mq.. Taliannu la qualitati dê travagghi e dê sceni rapprisintati, avìssiru èssiri òpira di mastri di l'Àfrica sittintriunali.
Ntê musàichi si ponnu vìdiri dui tipi di stili assai diversi l'unu cu l'àutru. Chissu fici pinzari a dù mastri ca travagghiaru ntô stissu tempu ntê pavimenti dâ villa.
Lu primu mastru travagghiau cu nu stili cràssicu, speciarmenti si vidi ntê sceni mitulòggichi, mentri ca lu secunnu mastru, travagghiò facennu sceni cchiù rialìstichi abbasati sùpira la vita di tutti li jorna di l'èbbica.
Unu dê suggetti cchiù ntirissanti è chidda dâ "Granni caccia", ca rapprisenta la cattura di armali firoci e sirvaggi, distinati ê "jochi circenzi" rapprisintati nta na manera assai afficaci.
Tra li musàichi ca discrìvunu tranquilli attivitati, chiddu cchiù canusciutu è chiddu ca s'attrova ntâ "Sala di li deci ragazze", unni sunnu rapprisintati deci fìmmini beddi e picciotti ca fannu asercizzi di ginnàstica vistuti di nu custumi assai simigghianti a nu mudernu "bikini".

Bibbliografia[cancia | cancia la surgenti]

  • S. Settis, "Per l'interpretazione di Piazza Armerina", in Mélanges de l'Ecole Française de Rome. Antiquité 87, 1975, 2, pp. 873-994.
  • A. Carandini, A. Ricci, M. De Vos, Filosofiana. La Villa del Casale di Piazza Armerina. Immagine di un aristocratico romano al tempo di Costantino, Palermo 1982.

Lijami di fora[cancia | cancia la surgenti]



Lu frigidarium dê termi


Nta Commons s'attròvanu àutri mmàggini rilativi a Villa Rumana dû Casali.


Siti archiològgichi dâ Sicilia

Adranon (Adranu)  • Akragas (Girgenti) • Akrai (Palazzolu Acrèidi) • Akrillai • Antichità di Catania • Casmeni • Castellucciu • Catacummi di Sarausa • Cava d'Ispica • Cefalù • Centuripe • Culli Maduri • Cullina di Sant’Ippòlitu • Eloru • Eraclea Minoa • Imera • Kamarina  • Marsala • Megara Hyblaea • Morgantina • Mozzia • Munti Adranuni • Notu Antica • Pantalica • Parcu Archiòloggicu dâ Neapolis • Sammuca Zabut. • Seggesta • Silinunti • Thapsos • Ustica • Villa Rumana dû Casali (Chiazza) • Villa Rumana di Castruriali • Villa rumana dû Tellaru • Voscu Littòriu-Ampòriu arcàicu-Gela