Vespri siciliani

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
(Rinnirizzata di Vèspiri siciliani)

Pi àutri significati talìa Vespri siciliani (disambigua)

Na pittura dî Vespri siciliani dû (1846), di Francesco Hayez

Li Vespri siciliani forru n'abbinimentu stòricu mpurtanti pi la Siciliasèculu XIII.

Quatru Stòricu[cancia | cancia la surgenti]

Dopu la scunfitta di Manfredi a Biniventu lu 26 di frivaru1266 e la dicapitazzioni di Curradinu a Nàpuli lu 29 di uttùviru1268 lu Regnu di Sicilia avìa statu difinitivamente assignatu a Carlu I d'Angiò. Lu Papa Climenti IV , chi già avìa ncurunatu Re di Sicilia Carlu ntô 1263, spirava accussì di putiri mprìmiri ultiriurmenti la sò influenza supra lu Regnu di l'Italia miridiunali, senza subiri li veti chi foru mpunuti dî svevi. Ma lu Papa si renni cuntu prestu chi in rialitati l'angiuini nun mantènunu li prumissi, pirsègunu na pulìtica espansiunìstica e nun sunnu dilfini dû Puntèfici. Cunquistatu lu Miridiuni d'Italia, Carlu pinsava già a Custantinòpuli.

In Sicilia la situazziuni era particularmenti crìtica: l'ìsula suffrìa lu pisu di la duminazziuni e tutti li classi suciali èranu in crisi. Li Angiuini si mustràvanu nsinsìbbili a li richiesti avanzati, applicaru un lurdu fiscalismu e spissi voti praticaru usurpazziuni, suprusi e la viulenza. Danti Alighieri (chi avìa 17 anni ntô 1282) ntô VIII cantu dû Paradisu, dici comu Mala Signoria lu regnu angiuinu in Sicilia. Nta stu cuntestu avvinìa l'elizziuni di Papa Martinu IV lu 22 di fivraru 1281 supra cui in Sicilia si ripunèvunu li ùrtimi spiranzi. Inveci, lu Papa, chi era francisi ed era statu numinatu propriu grazzî ô sustegnu di l'Angiò a cui era particularmenti liatu, si mustrò sùbbitu nsensìbbili ê siciliani.

Ntô Regnu di Araguna la Rigina Custanza, figghia di Manfredi e ùnica discinnenti dâ dinastìa sveva, primìa lu maritu Pietru III d'Araguna pi riturnari in Sicilia, unni la pupulazzioni mantinìa ancora lu ricordu di lu splinnuri di l'èbbica di Fidiricu II.

La Guerra dî Nuvant'anni[cancia | cancia la surgenti]

La rivulta dû luni di Pasqua[cancia | cancia la surgenti]

Tuttu appi inizziu all'ura dû vespru31 di marzu 1282, luni di Pasqua, ntô sagratu di la Chiesa del Santu Spìritu, a Palermu. L'insurrizziuni dilagau immidiatamenti in tutta la Sicilia. A ginirari l'episodiu fu - secunnu la ricustruzziuni stòrica - la riazziuni ô gestu di un surdatu di l'esèrcitu francisi chi si era rivoltu in manera irriguardusa a na picciotta nòbbili accumpagnata di so maritu cu la scusa di circari armi ammucciati sutta la vestina. La riazziuni dû maritu, a difisa dâ signura, ditti inizziu â rivulta. Ntô cursu di la sirata e di la notti a pressu li palirmitani si abbannunaru a na vera e propria "caccia ê francisi", chi si trasfurmau nta na autèntica carnificina.

La Guerra dû Vespru e l'Aragunisi[cancia | cancia la surgenti]

Ô nnumani, la cità di Palermu si pruclamau innipinnenti. Bin prestu, la rivulta si estinnìu a tutta la Sicilia. Doppu Palermu fu la vota di Curliuni, Taurmina, Missina, Sarausa, Augusta, Catania e tutti li àutri cità. Carlu I d'Angiò tintau nvanu di sidari la rivulta cu la prumissa di rifurmi. Â fini dicisi di ntirvèniri militarmenti. Cu 75.000 òmmini e ducentu navi, sbarcau a Catuna-Gàllicu (a nord di Reggiu) e inizziau l'assediu di Missina a fini maggiu 1282. Lu primu assaltu navali fu lu 2 di giugnu, rispintu dî siciliani; pòi sbarcau supra li costi di Missina lu 25 di giugnettu 1282, sapennu chi nun putìa mai avanzari all'internu dâ Sicilia si non doppu aviri espugnatu la cità supra lu strittu. Lu 6 e l'8 d'austu si appi n'assaltu guelfu italu-francisi ê spaddi dâ città, assicutatu dê siciliani. A guerra participaru tutti li centri di l'ìsula, tranni Spirlinga (Enna), chi divintau l'ùnicu capusaldu angiuinu. Ntô casteddu di la cittadina infatti, si pò ancura lèggiri di sta fidiltà: "Quod Siculis placuit, sola Sperlinga negavit".

Lijami di dintra[cancia | cancia la surgenti]

Mappa storica Storia dâ Sicilia Tempi di Selinunti
pristoria | èbbica finicia | èbbica greca | èbbica rumana | èbbica vànnala | èbbica gòtica | èbbica bizzantina | èbbica àrabba | èbbica nurmanna | èbbica sveva
èbbica angiuina | èbbica aragunisa | èbbica spagnola | èbbica piemuntisa | èbbica burbònica | èbbica cuntimpurània