Statutu d'autonumìa sicilianu

Artìculu n vitrina
Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
Lu Palazzu dî Nurmanni è la sedi dû Guvernu dâ Riggiuni Siciliana.

Lu Statutu d'Autonumìa Spiciali è a forma particulari di GuvernuRiggiuni ca la Sicilia conquistau ntô 1946, e ca è rigulatu di l'articulu 116 dâ custituzzioni italiana, ca duna autonomìa politica liggislativa, amministrativa e finanziaria.

Storia[cancia | cancia la surgenti]

Ntô cursu dâ sò storia, lu pòpulu sicilianu manifistau a diversi uccasioni na vuluntati di nnipinnenza. Fu ntô 1946 cu la lotta dî militanti nnipinnintisti dû Muvimentu pâ Nnipinnenza dâ Sicilia contra lu Statu talianu ca a Sicilia conquistau lu Statutu d'Autonumìa. Lu 15 di maiu1946, lu prìncipi Umbertu II di Savoia firmau lu dicretu istituzziunali d'autonomìa riggiunali. La Sicilia addivintau accussì na "riggiuni a statutu spiciali".

Però, stu Statutu non veni trattatu cu rispettu picchi a Sicilia continua a essiri na colonia interiuri di l'italia ca tutti l'anni futti 7 miliardi di euro a Sicilia, comu dissi n'assessuri do presidente Crocetta[1], a Corte dei Conti e macari l'Eurispes.[2]

A partiri do 2022, dopu ca i siciliani foru discriminati cu ''super green pass'' du guvernu Draghi, si criau un cuncumeddu culturali e politicu ca thravagghia e cummatti pi fari rispettari u Statutu.[3]

Lu statutu[cancia | cancia la surgenti]

STATUTU D'AUTONOMÌA DI LA RIGGIUNI SICILIANA

Appruvatu cu R.D.L. 15 maiu 1946, n.455.
(Pubbricatu nta la G.U. di lu Regnu d'Italia n. 133-3 di lu 10 giugnu 1946)
Cummirtitu n Liggi Custituzziunali lu 26 Frivaru dû 1948».
(Pubbricatu nta la G.U. di la Ripùbbrica n. 58 dû 9 marzu 1948)


  • ARTÌCULU 1

La Sicilia, cu li ìsuli Eolî, Ègadi, Pilaggî, Ùstica e Pantilleria, è custituita n Riggiuni autònuma, furnita di pirsunalità giurìdica, intra l'unità pulìtica di lu Statu talianu, supra la basi di li principi dimucràtici ca ispìranu la vita di la Nazzioni. La citati di Palermu è lu capulocu di la Riggiuni.


TÎTULU I
Òrgani di la Riggiuni

  • ARTÌCULU 2

Òrgani di la Riggiuni sunnu: l'Assimbrea, la Giunta e lu Prisidenti riggiunali. Lu Prisidenti Riggiunali e la Giunta custituìsciunu lu Cuvernu di la Riggiuni.

SIZZIONI I
Assimbrea riggiunali

  • ARTÌCULU 3

L'Assimbrea riggiunali è custituita di nuvanta Diputati aletti nta la Riggiuni a suffraggiu univirsali direttu e sicretu, secunnu la liggi emanata di l'Assimbrea riggiunali n basi a li principi fissati di la Custituenti n materia di alizzioni pulìtichi. Li Diputati rapprisèntanu la ntera Riggiuni e spèrdunu di dirittu di la càrrica a lu passari di quattru anni. La nova Assimbrea veni cunvucata di lu Prisidenti riggiunali intra tri misi di ssa spirduta di càrrica.

  • ARTÌCULU 4

L'Assimbrea riggiunali aliggi ntô sò nternu lu Prisidenti, dui Vici Prisidenti, li Sicritari di l'Assimbrea e li Cummissioni pirmanenti, secunnu li normi di lu sò riculamentu nternu, ca cunteni macari li dispusizzioni pi l'asircizziu di li funzioni spittanti a l'Assimbrea riggiunali.

  • ARTÌCULU 5

Li Diputati, apprima d'èssiri ammisi nta l'asircizziu di li funzioni, prèstanu nta l'Assimbrea lu giuramentu di asircitàrili cu lu sulu scopu di lu beni nzipiràbbili di l'Italia e di la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 6

Li Diputati nun sunnu sinnacàbbili pi li voti dati nta l'Assimbrea riggiunali e pi l'opinioni ditti nta l'asircizziu di li funzioni d'iddi stissi.

  • ARTÌCULU 7

Li Diputati hannu lu dirittu di ntirpillanza, di ntirrugazzioni e di muzzioni d'intra a l'Assimbrea.

  • ARTÌCULU 8

Lu Cummissariu di lu Statu di cui a l'art. 27 pò prupòniri a lu Cuvernu di lu Statu lu sciugghimentu di l'Assimbrea riggiunali pi cuntìnui viulazzioni di lu prisenti Statutu. Lu dicretu di sciugghimentu hà èssiri pricidutu di la dilibbirazzioni di l'Assimbrei liggislativi di lu Statu. L'urdinaria amministrazioni di la Riggiuni è dunca data a na Cummissioni straurdinaria di tri membri, numinata di lu Cuvernu nazziunali supra l'addisignazzioni di li stissi Assimbrei liggislativi. Ssa Cummissioni ndici li novi alizzioni pi l'Assimbrea riggiunali nta lu tempu di tri misi.

SIZZIONI II
Prisidenti riggiunali e Giunta riggiunali

  • ARTÌCULU 9

Lu Prisidenti riggiunali e li Assissura sunnu aletti di l'Assimbrea riggiunali nta la sò prima assittata e nta lu sò nternu a maiuranza assuluta di voti sicreti di li Diputati. La Giunta riggiunali è cumposta di lu Prisidenti riggiunali e di l'Assissuri. Chisti sunnu priposti di lu Prisidenti riggiunali a ùnichi rami di l'Amministrazioni.

  • ARTÌCULU 10

Lu Prisidenti riggiunali n casu ca manca o è mpiditu veni sustituitu di l'Assissuri di iddu addisignatu. Nto casu di dimissioni, ncapacità, o morti di lu Prisidenti riggiunali, lu Prisidenti di l'Assimbrea cùnvuca intra chìnnici jorna l'Assimbrea pi l'alizzioni di lu novu Prisidenti riggiunali.

TÌTULU II
FUNZIONI DI L'ÒRGANI RIGGIUNALI

SIZZIONI I
Funzioni di l'Assimbrea Riggiunali

  • ARTÌCULU 11

L'Assimbrea riggiunali veni cunvucata di lu sò Prisidenti n sissioni urdinaria nta la prima simana di ogni bimestri e, straurdinariamenti, a dumanna di lu Cuvernu riggiunali, o di armenu vinti Diputati.

  • ARTÌCULU 12

L'anizziativa di li liggi riggiunali ci aspetta a lu Cuvernu e a li Diputati riggiunali. Li pruggetti di liggi sunnu alabburati di li Cummissioni di l'Assimbrea riggiunali cu la participazzioni di la rapprisintanza di li ntiressi prufissiunali e di l'òrgani tècnici riggiunali. Li rigulamenti pi l'asicuzzioni di li liggi furmati di l'Assimbrea riggiunali sunnu prudutti di lu Cuvernu riggiunali.

  • ARTÌCULU 13

Li liggi appruvati di l'Assimbrea riggiunali e li rigulamenti fatti di lu Cuvernu riggiunali nun sunnu pirfetti si màncanu di la firma di lu Prisidenti riggiunali e di li Assissura cumpitenti pi materia. Sunnu prumulgati di lu Prisidenti riggiunali passati li tèrmini comu di l'art. 29, cumma 2 , e pubbricati nti la "Gazzetta Ufficiali di la Riggiuni" . Tràsunu n viguri nta la Riggiuni chìnnici jorna doppu la pubbricazzioni, sempri ca nun c'è àutra dispusizzioni, cumpresa nta la sìncula liggi o nta lu sìnculu rigulamentu.

  • ARTÌCULU 14

L'Assimbrea, nta l'àmbitu di la Riggiuni e nta li lìmiti di li liggi custituzziunali di lu Statu, senza priggiudizziu di li rifurmi agrari e nnustriali dilibbirati di la Custituenti di li pòpulu talianu, havi la liggislazioni asclusiva supra sti materi:

a) agricurtura e furesti;
b) bunìfica;
c) usi cìvichi;
d) nnustria e cummerciu, a parti la discipprina di li rapporti privati;
e) ncrimentu di la pruduzzioni agrìcula e nnustriali: valurizzazzioni, distribuzzioni, difisa di li prudutti agrìculi e nnustriali e di l' attivitati cummirciali;
f) urbanìstica;
g) travagghi pùbbrici, tranni li granni òpiri pùbbrichi di ntiressi privalintimenti nazziunali;
h) mineri, cavi, turbieri, salini;
i) acqui pùbbrichi, si nun sunnu uggettu di òpiri pùbbrichi di ntiressi nazziunali;
l) pisca e caccia;
m) pùbbrica binificenza e òpiri pìi;
n) turìsimu, viggilanza arbirghera e tutela di lu paisaggiu; cunzirvazzioni di l'antichitati e di li òpiri artìstichi;
o) riggimi di li enti lucali e di li circuscrizzioni rilativi;
p) urdinamentu di l'uffici e di l'enti riggiunali;
q) statu giurìdicu e ecunòmicu di li mpiecati e funziunari di la Riggiuni, nta ogni casu nun menu di chiddu di lu pirsunali di lu Statu;
r) struzzioni elemintari, musei, bibbriotechi, accademi;
s) asprupiazzioni pi pùbbrica utilità.
  • ARTÌCULU 15

Li circuscrizzioni pruvinciali e l'òrgani e enti pùbbrici ca nni dirìvanu sunnu suppressi nta lu tirritoriu di la Riggiuni siciliana. L'urdinamentu di l'enti lucali s'abbasa nta la Riggiuni stissa supra li cumuna e supra li lìbbiri Cunzorzi cumunali, dutati di la cchiù granni autunumìa amministrativa e finanziaria. Nta lu quatru di ssi principi ginirali ci aspetta a la Riggiuni la liggislazzioni asclusiva e l'asicuzzioni diretta n materia di circuscrizzioni, urdinamentu e cuntrollu di l'enti lucali.

  • ARTÌCULU 16

L'urdinamentu amministrativu di l'artìculi pricidenti veni rigulatu, n basi a li principi stabbiliti nta lu prisenti Statutu, di la prima Assimbrea riggiunali.

  • ARTÌCULU 17

Entru li lìmiti di li principi e ntiressi ginirali unni si nfurma la liggislazzioni di lu Statu, l'Assimbrea riggiunali pò, pi suddisfari a li cunnizzioni particulari e a li ntiressi di la Riggiuni, fari liggi, macari rilativi a l'urganizzazioni di sirvizzi, supra li materi c'arriquàrdanu la Riggiuni:

a) cumunicazzioni e trasporti riggiunali di tutti li gèniri;
b) iggieni e sanità pùbbrica;
c) assistenza sanitaria;
d) struzzioni media e univirsitaria;
e) discipprina di lu crèditu, di li assicurazzioni e di lu sparagnu;
f) liggislazzioni suciali: rapporti di travagghiu, prividenza e assistenza suciali, ussirvannu li mìnimi stabbiliti di li liggi di lu Statu;
g) annona;
h) assunzioni di pùbbrici sirvizzi;
i) tutti l'àutri materi ca mplìcanu sirvizzi di privalenti ntiressi riggiunali.
  • ARTÌCULU 18

L'Assimbrea riggiunali pò emèttiri voti, furmulari pruggetti supra materi di cumpitenza di l'òrgani di lu Statu ca ponnu ntirissari la Riggiuni, e prisintàrili a l'Assimbrei liggislativi di lu Statu.

  • ARTÌCULU 19

L'Assimbrea riggiunali, nun cchiù tardu di lu misi di Jinnaru, appruva lu bilanciu di la Riggiuni pi lu pròssimu novu asircizziu, pridispostu di la Giunta riggiunali. L'asircizziu finanziariu havi la stissa dicurrenza di chiddu di lu Statu. A l'appruvazzioni di la stissa Assimbrea è macari suttapostu lu rennicuntu ginirali di la Riggiuni.

SIZZIONI II
Funzioni di lu Prisidenti e di la Giunta riggiunali.

  • ARTÌCULU 20

Lu Prisidenti e li Assissuri riggiunali, ortri a li funzioni asircitati n basi a li artìculi 12, 13 cumma 1 e 2; 19 cumma 1, svòrgiunu nta la Riggiuni li funzioni asicutivi e amministrativi cuncirnenti li materi di cui a li artìculi 14, 15 e 17. Sùpira àutri nun cumpresi nta l'artìculi 14, 15 e 17 svòrgiunu n'attività amministrativa secunnu li dirittivi di lu Cuvernu di lu Statu. Iddi sunnu rispunzàbbili di tutti li funzioni d'iddi stissi, nta li cunfrunti di l'Assimbrea riggiunali e di lu Cuvernu di lu Statu.

  • ARTÌCULU 21

Lu Prisidenti è Capu di lu Cuvernu riggiunali e rapprisenta la Riggiuni. Iddu rapprisenta macari nta la Riggiuni lu Cuvernu di lu Statu, ca pò pirò mannari timpuraniamenti sò cummissarii pi svòrgiri ùnichi funzioni statali. Cu rangu di Ministru partècipa a lu Cunzigghiu di li Ministri cu votu dilibbirativu nta li materi ca ntirèssanu la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 22

La Riggiuni havi dirittu di participari cu nu sò rapprisintanti, numinatu di lu Cuvernu riggiunali, a la furmazzioni di li tariffi firruviari di lu Statu e a la istituzzioni e rigulamintazzioni di li sirvizzi nazziunali di cumunicazzioni e trasporti, tirrestri, marìttimi e aèrii, ca ponnu cumunqui ntirissari la Riggiuni.

TÌTULU III
ÒRGANI GIURISDIZZIUNALI

  • ARTÌCULU 23

L'òrgani giurisdizziunali cintrali hannu n Sicilia li rispittivi sizzioni pi l'affari cuncirnenti la Riggiuni. Li Sizzioni di lu Cunzigghiu di Statu e di la Corti di li cunti svòrgiunu macari li funzioni, rispittivamenti, cunzultivi e di cuntrollu amministrativu e cuntàbbili. Li maggistrati di la Corti di li cunti sunnu numinati, di accordu, di li Cuverni di lu Statu e di la Riggiuni. Li ricursi amministrativi, avanzati n lìnia straurdinaria contru atti amministrativi riggiunali, vènunu dicisi di lu Prisidenti riggiunali, sintuti li Sizzioni riggiunali di lu Cunzigghiu di Statu.

  • ARTÌCULU 24

È stituita a Roma n'Àuta Corti cu sei membri e dui supprenti, ortri lu Prisidenti e lu Prucuraturi ginirali, numinatu, n nùmmira a para, di li Assimbrei liggislativi di lu Statu e di la Riggiuni, e scigghiuti tra pirsuni di spiciali cumpitenza n materia giurìdica. Lu Prisidenti e lu Prucuraturi ginirali sunnu numinati di la stissa Àuta Corti. La spisa finanziariu ca arriguàrdanu l'Àuta Corti è spartuta nta la stissa misura tra lu Statu e la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 25

L'Àuta Corti giùdica supra la custituzziunalità: a) di li liggi fatti di l'Assimbrea riggiunali; b) di li liggi e di li riculamenti fatti di lu Statu, n cunfrontu a lu prisenti statutu e a li fini di l'afficacia di li midèsimi intra la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 26

L'Àuta Corti giùdica macari supra li riati fatti di lu Prisidenti e di l’Assissuri riggiunali nta l'asircizziu di li funzioni comu a lu prisenti statutu, e accusati di l'Assimbrea riggiunali.

  • ARTÌCULU 27

Nu Cummissariu, numinatu di lu Cuvernu di lu Statu, prumovi nta l'Àuta corti li giudizzi comu dìciunu l'artìculi 25 e 26 e, ‘n st'ùrtimu casu, macari ‘n mancanza di accusi di l'Assimbrea riggiunali.

  • ARTÌCULU 28

Li liggi di l'Assimbrea riggiunali sunnu amannati intra tri jorna di l'appruvazzioni di lu Cummissariu di lu Statu, ca intra li cincu jorna doppu pò mpugnàrili d'avanti a l'Àuta Corti.

  • ARTÌCULU 29

L'Àuta Corti dicidi supra li mpugnazzioni intra vinti jorna di la ricivuta di li midèsimi. Trascursi ottu jorna, senza ca a lu Prisidenti riggiunali ci havi arrivatu la copia di la mpugnazzioni, o megghiu passati li trenta jorna di la mpugnazzioni, senza ca a lu Prisidenti riggiunali ci havi arrivatu di l'Àuta Corti sintenza di annullamentu, li liggi sunnu prumulgati e mmidiatamenti pubbricati nta la Gazzetta Ufficiali di la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 30

Lu Prisidenti riggiunali, macari supra lu votu di l'Assimbrea riggiunali, e lu Cummissariu comu dici l'art. 27, ponnu mpugnari pi ncustituziunalità d'avanti a l'Àuta Corti li liggi e li rigulamenti di lu Stati, intra trenta jorna di la pubbricazzioni.

TÌTULU IV
Polizzìa.

  • ARTÌCULU 31

Pi lu mantinimentu di l'òrdini pùbbricu pruvvedi lu Prisidenti riggiunali pi menzu di la polizzìa di lu Statu, ca nta la Riggiuni addipenni pi discipprina,, pi l'utilizzu, di lu Cuvernu riggiunali. Lu Prisidenti di la Riggiuni pò addumannari l'utilizzu di li Forzi armati di lu Statu. Pirò lu Cuvernu di lu Statu pò pigghiari la direzzioni di li sirvizzi di pùbbrica sicurizza, a dumanna di lu Cuvernu riggiunali, anzemi a lu Prisidenti di l'Assimbrea e, ’n casi eccizziunali, di propria nizziativa, quannnu sunnu cumprumissi lu ntiressi ginirali di lu Statu e la sò sicurizza Lu Prisidenti havi macari lu dirittu di prupòniri, cu richiesta mutivata a lu Cuvernu cintrali, la rimuzzioni o lu trasfirimentu fora di l'Ìsula, di li funziunari di polizzìa. Lu Cuvernu riggiunali pò urganizzari corpi spiciali di polizzìa amministrativa pi la tutela di particulari sirvizzi e ntiressi.

TÌTULU V
Patrimoniu e finanzi.

  • ARTÌCULU 32

Li beni di dimaniu di lu Statu, cumprisu l’acqui pùbbrichi asistenti nta la Riggiuni, sunnu assignati a la Riggiuni, tranni chiddi ca ntirèssanu la difisa di lu Statu o sirvizzi di caràttiri nazziunali.

  • ARTÌCULU 33

Sunnu macari assignati a la Riggiuni e custituìsciunu lu sò patrimoniu, li beni di lu Statu oggi asistenti nta lu tirritoriu di la Riggiuni e ca nun sunnu di la speci di chiddi nnicati nta l'artìculi pricidenti. Sunnu parti di lu patrimoniu nun dispunìbbili di la Riggiuni: li furesti, ca a norma di li liggi ‘n materia custituìsciunu oggi lu dimaniu furistali di lu Statu nta la Riggiuni; li mineri, li cavi e turbieri, quannu la dispunibbilità veni livata a lu patruni di lu funnu; li cosi di ntiressi stòricu, archiulòggicu, paliontulòggicu e artìsticu, di cuegghè e di comuegghè attruvati nta lu suttaterra riggiunali; li difici distinati a sedi di uffici pùbbrici di la Riggiuni cu li sò arredi e l’àutri beni distinati a nu pùbbricu sirvizziu di la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 34

Li beni mmòbbili ca s’attròvanu nta la Riggiuni e ca nun sunnu ‘n pruprità di nuddu, ci attòccanu a lu patrimoniu di la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 35

Li mpegni ca sunnu di prima pigghiati di lu Statu versu li enti riggiunali vènunu mantinuti cu adiguamentu a lu valuri di la munita a l'èbbica di lu pajamentu.

  • ARTÌCULU 36

A lu fabbisognu finanziariu di la Riggiuni si pruvveti cu li rèdditi patrimuniali di la Riggiuni pi menzu di tribbuti, dilibbirati di idda stissa. Sunnu pirò arrisirvati a lu Statu li mposti di pruduzzioni e li trasuti nta li monupoli di li tabbacchi e di lu lottu.

  • ARTÌCULU 37

Pi li mprisi nnustriali e cummirciali, ca hannu la sedi cintrali fora di lu tirritoriu di la Riggiuni, ma ca nta idda hannu stabbilimenti e mpianti, nta l'accirtamentu di li rèdditi veni ditirminata la quota di lu rèdditu ca s'hà attribbuiri a li stabbilimenti e li mpianti stissi. La mposta rilativa a ssa quota cumpeti a la Riggiuni e è riscussa di l'òrgani di discussioni di idda stissa.

  • ARTÌCULU 38

Lu Statu assigna ogni annu a la Riggiuni, pi sulidariità nazziunali, na summa, di spènniri, ‘n basi a nu pianu ecunòmicu, nta li pùbbrici travagghi. Cu sta summa si cerca di valanzari lu minuri ammuntari di li rèdditi di travagghiu nta la Riggiuni ‘n cunfruntu di la media nazziunali. Ogni cincu anni veni fatta la rivisioni di la summa assignata cu rifirimentu a li variazzioni di li dati assunti pi lu còmputu pricidenti.

  • ARTÌCULU 39

Lu riggimi duganali di la Riggiuni è di ùnica cumpitenza di lu Statu. Li tariffi duganali, pi quantu ntiressa la Riggiuni e rilativamenti a li lìmiti màssimi, vènunu stabbiliti doppu cunzultazzioni di lu Cuvernu riggiunali. Sunnu asenti di ogni dazziu duganali li màchini e li strumenti di travagghiu acrìculu, e macari lu machinariu cullicatu a la trasfurmazzioni nnustriali di li prudutti acrìculi di la Riggiuni.

  • ARTÌCULU 40

Li dispusizzioni ginirali supra lu cuntrollu valutariu emanati di lu Statu sunnu ‘n viguri macari nta la Riggiuni. È pirò stituita nta lu Bancu di Sicilia, finu a quannu arresta lu riggimi vinculìsticu supra a li valuti, na Càmira di cumpinzazzioni a lu scopu di distinari a li bisogni di la Riggiuni li valuti èstiri pruvinenti di li espurtazzioni siciliani, di li rimissi di l’emicranti, di lu turìsimu e di lu ricavu di li noli di navi scritti nta li cumpartimenti siciliani.

  • ARTÌCULU 41

Lu Cuvernu di la Riggiuni havi facurtà di emèttiri prèstiti nterni.

DISPUSIZZIONI TRANZITORI.

  • ARTÌCULU 42

L'Àutu Cummissariu e la Cunzulta riggiunali di la Sicilia, cumpresi li tècnici, arrèstanu ‘n càrrica cu li stissi funzioni finu a la prima alizzioni di l'Assimbrea riggiunali, ca si fà, a cura di lu Cuvernu di lu Statu, intra tri misi di l'appruvazzioni di lu prisenti statutu, ‘n basi a la emananda liggi alitturali pulìtica di lu Statu. Li circuscrizzioni di li culleggi alitturali sunnu, pirò, ditirminati ‘n nùmmira di novi, ‘n currispunnenza a li attuali circuscrizzioni pruvinciali, e spartennu lu nùmmiru di li Diputati ‘n basi a la pupulazzioni di ogni circuscrizzioni.

  • ARTÌCULU 43

Na Cummissioni paritètica di quattru membri numinati di l'Àutu Cummissariu di la Sicilia e di lu Cuvernu di lu Statu, ditèrmina li normi tranzitori rilativi a lu passaggiu di l’uffici e di lu pirsunali di lu Statu a la Riggiuni, ortri li normi pi l'attuazzioni di lu prisenti statutu.



  1. https://www.inuovivespri.it/2016/05/22/baccei-conferma-lo-stato-ruba-7-miliardi-allanno-ai-siciliani/
  2. https://www.leurispes.it/sud-e-fisco-lo-statuto-siciliano-sistematicamente-violato-dallo-stato-italiano/
  3. https://www.sicilianetwork.info/costituito-a-giarre-il-partito-per-lautonomia-siciliana/