Rialitàti cunzinzuàli

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

A Rialitàti cunzinzuali è n'approcciu ppi circàri r'arrispùnniri â dummanna:

"Chiè ca eni a rialitati?",

na quistiòni filusòfica, ccu risposti ca su antichi assai; di solitu ci s'arrifirisci â rialitati cunzinzuali di l'umani, sibbèni ci anu statu minziòni ri rialitati cunzinzuali di jatti e cani.
A risposta prattica jè ca a rialitàti è chiddu a aisisti, o chissu ca ni minti d'accordu ppi stabbilìri chiè ca aisisti.
Lu prucessu a statu simprificatu (forsi tanticchia supirficiarmenti) comu "quannu nu certu nùmmiru ri pirsuni pienzunu ca quarchi cosa jèni u veru, a cosa pigghia vita e si manifesta". Lu tèrmini è di solitu cumunimenti antisu comu "si nu gruppu o na cultura sciegghi ri crirri e putissi avìri picca rilazzioni cu quarsiasi "rialitati vera" e, appuntu, mienti in discussioni a nuzzioni di "rialitati vera".
A difficultati râ quistioni addirìva râ prubblimàtica ca li pirsuni pari ca nun anu ancora capùtu o s'anu mìsu d'accordu supra a natura râ canuscenza o ri canusciri, e dunqui, si sustèni, nun jè pussibbili ssiri sicuri ô 100% ri chiè ca eni veru.
A cuncrusioni è ca 'nfatti nun putièmu ssiri sicùri oltri ogni raggiunevuli dubbiu di la natura râ rialitati.
Putièmu, in ogni casu, circari ri uttinìri na cetta fomma ri cunzenzu cu jautri, su chiddu ca pinzamu eni riali.
Putièmu utilizzàri st'ubbiettìvu ppi guidàrini o câ primessa parissi apprussimari quarchi fomma di rialitai vàlida, o simpricimenti picchini è cchiu "prattica" ca l'altirnativi ca si pircipiscunu.
A rialitati cunzinzuali allora s'arrifirisci a cuncètti ra rialitati unni ci sunu assai pirsuni, gruppi, culturi ca si mièntunu d'accordu sunu riàli (o i trattànu comu riàli), di solitu basannusi supra li spiriènzi cumuni comi crirùnu aisistiri; tutti chiddi ca nun s'attrovanu d'accordu vènunu itichittati comu "in iffetti... vivùnu ntâ n'autru pianìta".
Ntâ lu corsu dâ storia chissu fici nàsciri na quistiòni:

"C'avissimu a ffari ccu chiddi ca nun sunu d'acordu câ rialitati cunzinzuali ri l'autri, o râ sucitati unni vivunu?"

Li picciriddi alli voti vènunu discritti o antìsi comu "sinza spirienza câ rialitati cunzinzuali" macàri si è prisènti l'aspittativa ca man manu ca crìsciunu e addivèntunu maturi s'adattanu a stu cuncettu.
Ntâ ogni casu, a risposta è cchiu diffirinziata s'arricuarda pirsuni c'anu statu carattirizzati ri cumpurtamentu iccentricu, maladìi mintali, ispirati divinamenti, spirituarmenti o ri autra natura dimònica o maligna.
Altirnativamenti, punti i vista diffirènti ponu simpricimenti ssiri purtati a nu gradu d'"uggittivitati" (sibbèni a natura di lu termini "uggittivitati" s'attrova a lu cori ri arcuni quistioni funnamintali).

Bibbliugrafìa[cancia | cancia la surgenti]

  • Norris, C. (1992) A rialitati cunzinzuali e a viritati custruita: Baudrillard e a verra ca nun avi mai succirutu. Southern Humanities Review, 26 (1). pp. 43-66.