Matìta cupiatìva

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

A matìta cupiatìva jè na matita spiciali ca nun si pò cancillari o, pirlumenu, jè difficili cancillari.
A matìta nurmàli javi a mina di sula grafiti mentri chidda cupiativa cuntèni macari culurànti c'addirivanu di l'anilina e dilli pigmintazzioni sulùbbili 'nta l'acqua.
A matìta cupiativa pò ssiri cancillata sulu ppi abrazioni.
A diffirenza di li matiti nurmàli, pirò, arrèsta traccia di ogni tintativu di cancillazzioni ccu sulventi lassannu macchi supra a catta e ssiennu dunqui difficili di manumèttiri o pirlùmenu truoppu camurriusu di smaschirari.

Usu 'nta l'ilizzioni e 'nta li scritturi cuntrattuali[cancia | cancia la surgenti]

I matìti cupiativi fuorru utilizzati 'nta tutti l'ilizzioni taliani di l'urtimi sissant'anni a pàrtiri di lu rifirèndum 'ntra munarchia e ripubbrica di lu 1946.

A mudalitati di vutazzioni câ matìta cupiativa vènni puoi stabbilita cu lu Testu Unicu di lu 5 frivàru 1948, n. 26.
I disposizzioni 'n mèritu a l'utilizzu nun fuorru mudificati di li lieggi littorali ca fuorru appruvati di tannu , 'nta lu dupugguerra, a uoggi.

Lu Cunsigghiu di Statu stabbilìu câ lu votu jè validu macàri si a matìta cupiativa a stavu vagnata (Siz. V, n. 660, di lu 26 uttuvìri 1987), ca sintissi a ddiri câ saliva o câ spugnetta piei francubbulla ca, finu a lu 2005, jera cunzignata 'nta lu matiriali litturali.
Sulu 'nta ddu casu, infatti, lu trattu a matìta jera ppi davèru indilèbbili, e lu votu jera dunqui validu e, supratuttu, nun si putìa falsificari.

In passatu, nun siennu ancora diffusa a penna biru, e siennu ca jera diffìficili vutari câ pinna e lu calamaru li ligislaturi individduàrunu 'nta matìta cupiatìva nu mienzu unifurmatu ca si putìa cancillari ccu difficultati ppi isprimeri lu propriu cunzensu puliticu.
I matìti cupiativi jerunu cumunimènti utilizzai ppi firmàri cuntratti e atti pubbrici, prima di l'imminzioni dâ penna a sfera.
A matìta cupiativa lassa nu blu indilèbbili, si vagnata, pâ isempiu, câ salìva o ccu na spugnetta piei francubbulla ca di solitu s'avissi a dari in dotazzioni 'nta lu matiriali litturali ei sieggi anchi si 'nta li manuàli ppi li membri dô sieggiu nun beni ispricitamentu fatta ubbrigazzioni di utilizzarla 'nta sta manèera.
A mina dâ matita avissi a ssiri vagnata prima di tràsiri 'nta cabbina ilitturali o dirittamenti di l'ilittori ca pirò, ppi mutivazzioni iggienichi, nun u pò fari câ propria salìva.
A matìta cupiatìva siervi a fari in modu ca nun si fànu cancillazzioni o manumissioni dei signi ca l'ilittori mièntunu supra li schèdi.
Si bèni cancillata ppi abràsioni arrèsta supra a scheda litturali nu signu ividenti di manipulazzioni.
Viciverza lu trattu di matìta cupiatìva nun ppò ssiri cancillatu tramiti sulventi si non lassànnu ividenti tracci ca arrivilassiru a manumissioni.
Ppi lu votu jè cchiu miegghiu dâ penna a biru picchini st'urtima lassa na traccia ca nun si pò viri istirnamenti dâ scheda.
Si l'ilitturi, 'nta lu sprìmiri 'na prifirenza su cchiu ssai di na scheda litturali avissi a mìntiri una supra l'auta cchù schèdi a matìta cupiativa nun lassa sìnna supra i schèdi ca stanu sutta.
Inoltri, nun lassa signa supra a scheda litturali na vota ca vèni piegata 'nta l'urna.
Infini, si lu trattu lassàtu jè picca marcatu uppuri jè ammucciatu supra a nu sìmmulu scuru jè cumunqui visibbili 'n cuntruluci nu signu di matìa cupativa ccu riflessi viulacii sinza di lu quali a schèda parissi vianca.
Li ilitturi taliani puònu butàri isclusivamenti câ matìta cupiatìva ca ci veni data di lu prisidenti di lu sieggiu attrimenti a scheda veni cunzidirata annullata.
I matìti cupiativi s'autilizzanu 'nta tutti i tipi di turnàti litturali.
I schèdi ilitturali unni vèni misu nu simmulu ccu na matìta ca nun jè cupiativa sunu annullati, macàri si si capisci chiè ca vulìa vutàri l'ilitturi: zoè ca si sprimìu na prifienza, muvimentu suciali, puliticu o na pirsuna cumpatibbili chiè règuli.
L'usu nun è privistu 'nta tutti li paìsi di l'Unioni Iuropea.
In Francia e Gimmania, pâ isempiu lu votu vèni spressu cu na penna biru indilebbili; a Ripubbrica di San Marinu avi rèuli simili a chiddi taliani.
I matìti cupiatvi sunu cunzignati assèmi a lu matiriali litturali e arrèstanu pruprietati di lu Statu: ppi stu mutivu ana ssiri cunzignati a li membri di lu sèggiu duoppu ca finièrru li votazzioni.
Li ilittura ca nun cunzègnanu i matìti cupiatìvii a lu Prisidenti di lu seggiu arrischianu di pajari 'nta cuntrabbinzioni ca parti di 103 euro 'nzinu arrivari a 309 euro.
Li membri di lu sèggiu ssu tinùti a cuntàri e sarbàri i matiti cupitìvi.
A diffirenza dei schèdi, i matìti cupiatìvi nun sunu uggettu di virìfica: nudu avi ufficiarmenti lu compitu di cuntrullàri ca iffittivamenti lu signu dâ matìta jè ppi davèru indilèbbili.
Duranti l'Ilizzioni pulitichi taliani dô 2008 e 'nta l'Ilizzioni iuropei dô 2009 (Italia) fuorri signalati casi di matìti cupiativi facirmenti cancillabbili cu na gumma[1]

Rifirènzi[cancia | cancia la surgenti]

  1. Articulu in lingua taliana di lu quotidianu "Repubblica" on line

Liàmi sterna[cancia | cancia la surgenti]

Categoria:Cancelleria