Live Aid

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

U Live Aid è statu nu cuncertu rock tinutusi u 13 di giugnettu 1985 'n divìerse località. L'eventu fu organizzatu ra Bob Geldof ri Boomtown Rats e Midge Ure di li Ultravox, a lu scopu di ricavari funni pi aiutari u populu ri l'Etiopia. Chistu addìvintò unu ri cchiù granni eventi rock dà storia e caratterizzò l'anni uttanta.

Philadelphia , Pennsylvania

Prisintatu comu nu “jukebox globali”, i luoghi principali di l'eventu foru u “vecchiu” Wembley Stadium ri Londra cu circa 72.000 pirsuni, e u stadiu]] John F. Kennedy Stadium ri Philadelphia (Stati Uniti dâ Mèrica) cu 90.000 pirsunu prisenti; avutri luoghi foru Sydney e Mosca. Fu u cchiù granni cullegamentu via satellite e a cchiù granni trasmissioni TV ri tutti i tìempi: si stimanu infatti 2 miliardi e menzu ri ascoltatori 'n 150 paisi ca vittìru a trasmissioni 'n diretta.

U cuncertu fu cuncipitu comu seguitu ri n'avutru prugettu ri Geldof e Ure, u fortunatu singulu a scopu beneficu., eseguitu da nu gruppu ri artisti pruvinenti da lu Regnu Unitu e Irlanda, chiamati “Band Aid” U cuncertu crìsciu ri dimensioni manu manu ca si agghiuncevanu novi performance ri artisti da li dui parti di l'Oceanu Atlanticu. A raccolta ri funni superò l'obbiettivi.

Urìgini[cancia | cancia la surgenti]

Nto misi ri uttuviru du 1984 l'immagini ri miliuna ri pirsuna ca morinu ri fami 'n Etiopia foru ammustrati nto Regnu Unitu, da la BBC, Bob Geldof arristò colpito ra sta nutizzia, addìcidennu accussì ri chiamari l'amicu Midge Ure pi scriviri nzemi na canzuni (Do They Know It's Christmas?) p'arricogghìri piccìuli ra dari 'n beneficenza. Geldof piu cuntattò i culleghi nto sitturi ra mùsica e i cunvinsi a registrari nu singulu. U 25 di nuvèmmiru 1984 u branu fu rigisrratu o Sarm Stuidos ri Notting Hill, Londra, e fu pubbricatu 4 jorni dopu. A canzuni arrivò o 1° postu nto Regnu Unitu, arrìstannuci pi 5 simani e addìvintannu nummaru 1 ri natali. U singulu addìvinto u singulu cchiù vinnùtu ri sempri nto paisi, pi nu guadagnu tutali ri 8 miliuna ri sterline. Dopu stu successu Gelfod pinzò ri fari nu granni cuncertu pi arrìcuogghiri avutri funni.

Comu raccolta funni, u cuncertu superò di assai i propri obbiettivi: 'n nu pugramma tilivisivu, nto 2001, n'organizzaturi dichiarò ca, mentri inizialmenti s'avia pinzatu ca u Live Aid puteva guadagnari 1 miliuni ri sterline circa, l'effettivu ricavatu fu inveci ri 150 miliuna ri sterline (circa 283 miliuna ri dollari). Pi stu mutivu, Geldof fu onoratu da carica ri “cavalieri” da Regina Elisabetta II.

Sforzu ri cullabborazioni[cancia | cancia la surgenti]

U cuncerto iniziò a li 12:00 (GMT) o Wembley Stadium (Regnu Unitu), proseguennu o stadiu JFK (USA) cu inizziu a li 13:51 (8:51 AM Eastern time). U spittaculu o stadiu ri Wembley finiu a li 22:00, mentri u spittaculu du stadiu JFK finiu a li 4:05 (11:05 PM Eastern time). U cuncertu è duratu 16 uri, ma poiché l'esibizzioni ri quarchi artista sunnu stati ammustrati cuntempuraneamenti ne dui stadi a durata du cuncertu è ri assai superiori. U cuncertu fu u cchiù ambiziusu prugettu ri trasmissioni satellitari munniali mai realizzatu a l'ebbica.

'N Europa, l'eventu fu trasmessu da la BBC. A trasmissioni di la BBC fu raputa ra Richard Skinner e Andy Kershaw e avi inclusu assai interviste e parràti tra li vari esibizzioni. L'audio di la trasmissioni televisiva di la BBC era monufunicu, mentri chiddu pruvinenti da la BBC Radio 1, ca trasmetteva 'n cuntemporanea, era stereofunicu. A causa ri suvraposizzioni tra Londra e Philadelphia, i prudutturi di la BBC nun ammustrare a riunioni ri Crosby, Stills, Nash e Young da la trasmissioni. A BBC avi, comunque, furnitu na virsioni “pulita” ra trasmissioni a vari canali TV 'n Europa.

ABC avi cuntribbuitu pi la trasmissioni mèricana (nunustanti a stissa ABC abbia poi trasmessu sulu l'ultimi tri uri du cuncertu ra Philadelphia, cundutti ra Dick Clark, mentri i ristanti vinia trasmessu 'n cullabburazioni cu avutri riti TV). Na trasmissioni simultanie e cumpletamenti siparata mèricana fu fornita a li utenti via cavu ra MTV. A trasmissioni ri MTV fu prisintata 'n stereo, mentri i trasmissioni di la BBC, ca è nu canali pubbricu, eranu sìenza intermezzi pubbricitati, sia a trasmissioni ri MTV ca chidda di la ABC includeru pubblicitati e interviste. Comu risultatu, assai canzuni sunnu stati “cuperti” da li pause pi la pubbricità, picchì eseguite nto stissu mumentu.

L'ABC Radio network trasmisi u cuncertu a radiu, e, quarchi jornu dopu, puru assai di li esecuzzioni mancanti da la trasmissioni radiu originali. A mitati cuncertu Billy Connolly dissi ca u 95% di li TV munniali eranu sintunizzati su l'eventu.

Nuddu cuncertu prima di chistù avia mai ammustratu tutti nzemi ddì leggennàri talenti du passatu e du prisenti. 'N ognu casu, quarchi artista previstu pi l'esibizzioni canciò idea a l'ultumu minutu, addìcidennu di nun appariri nnò palcu, inclusi i Tears for Fears, Julian Lennon e Cat Stevens (ca scrissi na canzuni pu Live Aid mai cantata: si nun si fussi cumpurtatu nnà stu modu, fussi apparutu 'n pubbricu pu so primu cuncertu dopu a conversioni a l'islamismu e a muddifica di lu propriu nomu 'n Yusuf Islam). Prince fornì nu filmatu ri 4 The Tears in Your Eyes.

A pruposta pi Mick Jagger ri esibirisi 'n duettu intercuntinentali da li USA cu David Bowie a Londra, causa prublemi ri sincrunizzazzioni nun fu rializzata- inveci, Jagger e Bowie criarunu nu video clip pi la canzuni ca avrebberu vulutu cantari, na reinterpretazioni ri Dancing in the Street, Jagger si esibiu cu Tina Turner a la sizzioni di cuncertu ri Philadelphia.

Ognuna di li so purzioni di cuncertu finiu cu propriu innu cuntinintali all-star contru a fami, cu la Band Aid nnà chiusura du cuncertu nto Regnu Unitu cu Do They Know It's Christmas e USA for Africa a chiusura du cuncertu 'n USA (e quinnì di l'interu eventu) cu We Are the World.

Da lu jornu du cuncertu, qaurchi bootleg video e audio sunnu stati ampiamenti diffusi, ma nun si è mai pinzatu ri pubblicari commerciamenti u cuncertu, finu a quannu nto nuvèmmiru 2004 Warner Music Group ni pubbricò n'edizzioni ri 4 DVD, ma nun integrali.

Mumenti memorabbili o stadiu JFK[cancia | cancia la surgenti]

Quannu Bob Dylan rumpi na corda ra chitarra, Ron Wood si livò a so chitarra e a rètti a Dylan. Wood arristò sìenza u so strumentu musicali e si misi a sunari na chitarra immaginaria, imitannu Pete Townshend ri The Who roteannu u vrazzu cu granni cerchi, finu a quannu nu assistenti ri scena un ci retti na chitarra di riserva.

A parti ri cuncertu ru stadiu JFK includi a riunioni ri Crosby, Stills, Nash & Young, e ri cumpunenti ri Led Zeppelin (nunustanti nun sianu stati annunciati cu nomu ru gruppu nto palcu, sunnu stati annunciati comu “Zeppelin” 'n diretta da lu cummentaturi di la ABC Dick Clark. 'N tema di reunion va citatu u mumentu storicu nta quali si sunnu arrìtruvati nto palcu i Black Sabbath originari, cu Ozzy Osbourne, e annu sunatu tri pezzi-cardini da loru carriera: Paranoid, Children of the Grave e Iron Man. O termini du cuncertu eranu assai i prospettivi ri vecchi fan di na reunion definitiva, ma Osbourne e Iommi pigghìaru poi strati divìersi.

Joan Baez cantò na commoventi virsioni ri Amazing Grace, ricurdannu u cuncertu ri Woodstock.

Teddy Pendergrass fici a so prima apparizzioni 'n pubbricu dopu u quasi mortali incidenti automobilisticu ca l'avia paralizzatu a vita. Pendergrass, nzemi a Ashford & Simpson, canto “Reach Out and Touc”.

A trasmission da lu stadiu ri Wembley incuntraru prublemi tecnici e s'interrumpiu duranti a performance ri The Who cu la canzuni My Generation, immediatamenti dopu i paroli di Roger Daltrey “Why don't you all f-fade away”.

Mumenti memorabbili o stadiu ri Wembley[cancia | cancia la surgenti]

I Status Quo daperu l'eventu cu Rockin' All Over the World.

Elvis Costello cantò, accumpagnatu solamenti da na chitarra, na commoventi All You Need Is Love, prisintannula comu na “english folk song”: u pubblicu arrìspunniu facennu a parti di l'orchestra.

L'esibizzioni de Queen fu sicuramenti a megghiu performance di l'eventu, l'istrionismu du cantanti Freddie Mercury trascinò l'interu stadiu ri Wembley ca battìu i mani a tempu duranti Radio Ga Ga e cantatu, parola pi parola, i canzuni We Will Rock You e We Are the Champions.

Puru l'esibizzioni ri Elton John, li cui manager avia cullaburatu a la realizzazioni di l'eventu, fu grintosa e scoppiettanti, accumpagnata da duetti cu Kiki Dee 'n Don't Go Breaking My Heart e George Michael 'n Don't Let the Sun Go Down on Me.

N'avutru mumentu c'arrìciviu na granni risposta da lu pubbricu fu quannu David Bowie cantò na granni virsioni ri Heroes, dedicannùla o so giovani figghìu, accussì comu a “tutti i nostri figghi, e i figghi ri tuttu u munnu”.

A coinvolgente performance di l'U2 imposi u nomu du gruppu a livellu munniali, mittennu 'n mostra i capacitati “live” du gruppu irlandese pi li quali l'U2 sarebbero poi addìvintati di li superstars na li anni a venìri.

L'organizzatori du cuncertu annu successivamenti dittu ri essiri stati particolarmenti attenti a assicurarisi ca almenu un cumpunenti de Beatles, specialmenti Paul McCartney, pigghìassi parti o cuncertu poiché a prisenza di nu “elder statesmen” di la mùsica britannica avissi datu granni legittimazzioni a li occhi di capi pulitici a li quali si stava circannu ri canciari opinioni. McCartney accìttò ri esibirisi dicennu ca “u management” - so figghìu- l'avia persuasu a pigghìari parti o cuncertu. Nto cuncertu fu l'ultimu artista (tralassannu u finali da Band Aid) ad acchìanari nto palcu e unu di pochi ad aviri suffertu ri problemi tecnici. U so microfono arristò spentu pi primi dui minuti da so performance o chianuforti ri Let it Be rìnnennu impossibbili l'ascolta sia pi li spittaturi a TV ca pi chiddi o stadiu: a fudda, nun appena arrìpigghiatasi da lu stupuri di virìri l'ex Beatle, intuennu a canzuni ca McCartney stava circannu ri cantari privu ri amplificazioni, cuminciò a cantari i versi criannu nu effettu (nun vulutu) ri estrema suggestioni. 20 anni dopu McCartney rigistrò a so vuci pi l'edizioni du DVD du Live Aid.

Raccolta funni[cancia | cancia la surgenti]

Attraversu i cuncerti li spittaturi sunnu stati invitati a dunari piccìuli pi la causa du Live Aid. 300 linee telefoniche sunnu stati approntati da la BBCC picchì fussi possibbili effettuari donazioni tramiti carta ri creditu. Bob Geldof cuncessi n'intervista 'n cui molti arrìcordanu ca iddu dissi: “a genti sta suffrennu ORA. Datici i piccìuli ORA. Datimi i piccìuli ora”. Dopu st'affermazioni, i dunazioni sunnu aumentati o ritmo di 300 sterline o secunnu.

Comu annunciatu da Geldof duranti u cuncertu, l'Irlanda detti u maggìuri cuntribbutu 'n rappurtu a la pupulazzioni, nunustanti a forti crisi economica 'n cui versava. A singula donazioni cchiù mpurtanti è venuta, inveci, da la famigghia di riali du Dubai: 1 miliuni di sterline duranti na conversazioni cu Bob Geldof.

Ne jorni succissivi a stampa valutò a raccolta funni tra i 40 e i 50 miliuna ri sterline. Uoggi veni valutatu 'n 150 miliuna di sterline a cifra tutali raccolta pi meritu di cuncerti.

Critiche[cancia | cancia la surgenti]

A performamce ri Bob Dylan criò quarchi pulemica pi sta soa dichiarazioni: "I hope that some of the money...maybe they can just take a little bit of it, maybe...one or two million, maybe...and use it, say, to pay the mortgages on some of the farms and, the farmers here, owe to the banks..." ("Speru ca na parti ri sti piccìuli... macari si ni putissi pigghìari sulu na nica parti, diciamu... unu o dui miliuna... e suarla, dicu, pi pagari l'ipotetiche messi ne fattorie, ccà na li Stati Uniti dâ Mèrica, da li banchi...”)

Fu cchiù voti citatu pi sbagliu, comu nto situ web ri Farm Aid, comu si avissi dittu: “Wouldn't it be great if we did something for our own farmers right here in America?" ("Nun fussi grannìusu si avissìmu fattu qualcosa pi nostri agricoltori, ccà na li Stati Uniti dâ Mèrica?”). Na soa biografia Bob Geldof è assai criticu cu sta osservazioni; scrivi infatti: "He displayed a complete lack of understanding of the issues raised by Live Aid.... Live Aid was about people losing their lives. There is a radical difference between losing your livelihood and losing your life. It did instigate Farm Aid, which was a good thing in itself, but it was a crass, stupid, and nationalistic thing to say."

(“Avi ammùstratu di aviri cumpletamenti sbagliatu i prublemi misi 'n rilievo da lu Live Aid... Live Aid si occupa di li pirsuni ca stannu pirdennu a vita. C'è na diffirenza radicali tra perdìri i propri beni e perdìri a propria vita. Proposi Farm Aid, ca 'n sé era na idea giusta, ma fu na cosa grossolana, stupida e nazziunalistica da diri”).

Nunustanti ammirassi a generositati e a preoccupazioni ri Geldof, u cunnutturi TV Bill O'Reilly da Fox News fu criticu riguardu a svista du prudutturi du Live Aid su i piccìuli raccolti pi dari da manciari a la pupolazzioni Etiope, facennu nutari nto giugnu 2005 ca parti di funni sunnu stati rubbati ra Mengistu Haile Mariam e la so armata. O'Reilly susteni ca li dunazioni avissìru a essìri cuntrullati ra organizzazioni a scopu beneficu operanti ne paisi ca ricivinu aiutu, inveci ri guverni ca putissìru essìri currotti.

Tim Russert, intervistannu Bon su Meet The Press pocu dopu l'affermazioni ri O'Reilly, proposi chisti e avutri problematiche a lu cantanti rock. Bono arrìspunniu ca la corruzioni, nun i malatie o a fami, fu a maggìuri minaccia pi l'Africa, cuncurdannu su fattu ca organizzazioni ri assistenza stranieri avissìru a decidiri comu vannu spisi i piccìuli. Inoltri u cantanti agghìunciu ca fussi statu rischiari parti di funni 'n quarchi quartieri malfamatu pu beni ri ci ni avia bisognu cchìuttostu ca evitari ri aiutari pinzannu ai latri.

Curiositati[cancia | cancia la surgenti]

  • Phil Collins arrìnesci a essìri prisenti 'n tutti e dui i cuncerti, infatti dopu aviri sunatu o stadiu ri Wembley, acchìana su nu Concorde e si prisenta nto palcu du stadiu JFK a Philadelphia.

Artisti du Live Aid[cancia | cancia la surgenti]

'N ordini d'apparizioni, i tìempi sunnu 'n British Summer Time e sunnu innicativi di l'inizziu di la performance.

Lìgenna: W - Stadiu ri Wembley (Londra), JFK - Stadiu JFK (Philadelphia)

Rigistrazzioni e pubbricazioni Live Aid[cancia | cancia la surgenti]

Quannu l'organizzaturi Bob Geldof pirsuasi l'artisti a partecipari ò cuncertu, prumisi loru ca sarebbe statu nu eventu unicu, ra nun rivìriri mai. Chista è a raggìuni pi cui u cuncertu nun è mai statu rigistratu pi interu, e sulu secondariu trasmissioni TV sunnu stati registrati. Seguennu i richieste ri Geldof, a ABC cancillò i nastri da so trasmissioni. 'N ogni casu, prima ca u materiali vinissi cancillatu, quarchi copia fu dunata a lu Smithsonian Institution e probabilmenti sunnu annàti persi. MTV addìcidiu ri tiniri a registrazioni di so trasmissioni e recentementa arrìtruvò 100 nastri du Live Aid ne so archivi, ma assai canzuni 'n sti nastri sunnu stati tagghìati da li break pubbricitari e da li prisentazioni ri MTV (secunnu a BBC). Puru a BBC addìcidiu ri tenìri i so registrazioni, ma assai esibizzioni da li USA nun sunnu stati ammùstrati da la BBC e i registrazioni ri tali perfromance sunnu mancanti.

Rigistrazzioni nun ufficiali[cancia | cancia la surgenti]

Poichè a trasmissioni du Live Aid fu vista ra miliardi ri pirsuni, granni parti di l'eventu fu rigistrati tramiti apparecchi VCR a usu dumesticu 'n vari parti du munnu e 'n qualitati diffirenti. Assai ri sti rigistrazzioni sunnu 'n mono, poiché granni parti di rigistraturi VCR eranu mono e anche picchì a trasmissioni europea di la BBC era 'n mono (a trasmissiono ri MTV era inveci 'n stereo). Tali rigistrazzioni accùminciaru a circolari tra i cullezzionisti 20 anni fa e 'n anni ricenti sunnu apparsi puru su internet nnè riti ri file sharing. Datu ca u DVD ufficiali du Live Aid includi sulu matiriali parziali di tali eventu, i funti di distribuzzioni nun ufficiali cuntinuanu a essìri i soli e uniche surgenti di registrazzioni cumplete ri tali storicamenti mpurtanti eventu musicali.

DVD ufficiali Live Aid[cancia | cancia la surgenti]

Nu box ufficiali ri 4 DVD di cuncerti du Live Aid fu pubbricatu l'8 di nuvèmmiru, 2004. Iddu cunteni 10 uri ri materiali di li 16 uri di cuncertu. U DVD fu pruduttu da la cumpagnia ri Geldof]], a Woodcharm Ltd., e distribuitu da la Warner Music Group.

A dicisioni ri tali pubbricazioni fu pigghìata ra Bob Geldof circa 20 anni dopu u cuncertu originali, dopu aviri vistu quarchi copia pirata du cuncertu su internet. A pubbricazioni du DVD fu contruversa, picchì 'n sta virsioni fu dicisu ri nun includiri nu sostanziali nummàru ri canzuni.

A cchiù cumpleta raccolta ri materiali è da BBC, fu a surgenti principali pu muntaggiu du DVD. Duranti a produzioni du DVD ufficiali, MTV pristò a la Woodcharm Ltd. i soi B-roll e materiali ri contru-inquatraturi; chista è stata na surgenti aggiuntiva pu matiriali USA ca appàri nto DVD ufficiali.

Travaggìannu cu materiali da BBC e ri MTV, sunnu stati scelte attentamenti l'esibizzioni ra includiri e no (ad esempiu, Rick Springfield, The Four Tops, The Hooters, e Power Station sunnu alcuni di li esibizzioni arrìstati fora u DVD). Inoltri, assai di canzuni cantati da li artist sunnu stati omesse. Ad esempiu Madonna cantò tri canzuni da sula nto cuncertu, ma sulu dui sunnu stati inclusi nto DVD, Love Makes the World Go Round fu omessa.

Dui artisti nun sunnu stati inclusi sutta a loru richiesta, Led Zeppelin Carlos Santana. U gruppu rock addìfinnìu a propria dicisioni ri nun essìri inclusa dicennu ca propria performance fu “al di sotto ra media”, ma pi dari u propriu supportu Jimmy Page e Robert Plant si sunnu impegnati a dunari 'n favuri da campagnia u ricavatu da nu prossimu DVD ri Led Zeppelin, e John Paul Jones dunò u ricavatu du so tour cu i Mutual Admiration Society.

L'allura Ministru di Finanzi britannicu Gordon Brown, ('n seguitu Primu Ministru da lu 27 di giugnu 2007 a l'11 di maiu 2010), addìcidiu ca l'IVA raccolta da la vinnìta du DVD sarà data 'n benificenza, agghìuncennu avutri 5 sterline pi ogni DVD vìnnutu.

Vuci currilati[cancia | cancia la surgenti]