Libbirtati di parrata

Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

La Libbirtati di palora è lu drittu ca s'havi di addichiarari li propi upinioni e idii sinza ca si veni arristati o ca si arricivi na punizzioni. A li voti vèni videmma chiamata Libbirtati di sprissioni. Veni cunzidirata comu lu principiu bàsicu di li dimucrazzii uccidintali.

La libbirtati di parrata a li voti attrova lijami cu libbirtati di nfurmazzioni. Nta ogni casu novi normi, liggi e discussioni venunu criati n cuntinazzioni pi garantiri ca la nfurmazzioni pò èssiri usata cchiù facirmenti.

Secunnu li principi di scenzia pulitica la libbirtati di nfurmazzioni è nicissaria pi nu cuvernu dimucraticu. Nta certi paisi, nfatti, sinza la libbirtati di parrata, li pirsuni si sèntunu nnu chiummusu statu di suggizzioni sinza lu quali la vita di iddi putissi èssiri pi davveru lìbbira e nun nfruinzata di àutri. N difinitiva li riggimi ca nun garantisciunu la libbirtati di parrata lu fannu pi nun arriceviri critichi di la basi e purtanu a na minzgona di lu statu attuali di lu paisi; ergu accabbanu pi limitari la libbirtati pirsunali e a cunziguenti attrovanu seri difficultati a strinciri lijami cu la basi, pirsiquennu ubbittivi diffirenti di zoccu vonnu li citatini. Chissu porta nivitabbilmelti li cuverni a attummuliari o cumegghiè a attruvarisi nnu statu di nstabbilitati.

Secunnu lu pinzaturi libbirali John Stuart Mill e secunnu nu munzeddu di filòsufi pulitici, la libbirtati di parrata nun è accussì mpurtanti picchì avanti ca addifenniri lu drittu di palora abbisugnassi ca primisi si sintissi pi davveru zoccu ognunu havi di diri; sinza apparati pi menzu di cui si ascutanu li asigenzi dû pòpulu ogni libbirtati è nu sèmprici "fiticciu".

N tuttu lu munnu asistunu sulu picca paisi ca addifennunu la libbirtati di parrata n manera tutali. E' videmma ovviu ca, secunnu lu principiu di malliabbilitati di li libbirtati e di li dritti di li custituzzioni, la libbirtati di palora havi sempri limiti, ca sunnu chiddi di la nciuria, di la nicheja, di lu sicretu di Statu, di lu prucuratu allarmi, etc...