Vamparigghia

Artìculu n vitrina
Dâ Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.
(Rinnirizzata di Cascaruni)

La vamparigghia è nu focu granni fattu accatastannu ligna, fraschi, massarizzî e nzoccu è bonu p’abbruciari. Ntî diversi posta pò pigghiari àutri noma, comu pagghiara, cascaruni, vamparizzi, farata, fuggeggia, luminaria, dduminaria, o ialafuòcu (Buttitta).

La vamparigghia ntê festi sacri e ntê prufani[cancia | cancia la surgenti]

Na vamparigghia

Nta l’èbbica pagana, lu focu e la vamparigghia faceva parti di cumpressi riti purificaturi, lijati a lu quinozziu di primavera.
L’usu di li vamparigghi veni ripigghiatu cchiù avanti nta li festi riliggiusi e, ntâ Sicilia, ss’usu è assai lijatu a la festa di l’Ascinzioni; ntê citati grossi (Catania, Palermu e Missina) s’hà pirdutu oggi ssa tradizzioni, ma idda ancora arrisisti ntê paisi cchiù nicareddi.

A Catania c’è nu pruverbiu ca dici “ A viggilia di l’Ascinzioni ogni mala frùscula nesci fora “ e ssu pruverbiu e lijatu a la vecchia tradizzioni, unni a lu scurari di lu jornu di ssa festa, s’addumàvanu ntê strati di la citati li vamparigghi e cu lu focu purificaturi si distruggèvunu li cosi vecchi e inùtili di li casi: “ogni mala fruscula”.

Ancora sta tradizzioni è viva nti assai centri dâ Sicilia comu pi esempiu a Lintini, a Bronti, a Àvula, a Portupalu, ppi muntuari sulu chisti, ma sunnu tantissimi li paisi unni oggi ppi l’Ascinzioni vènunu addumati li vamparigghi. Pi l’Ascinzioni nta li quarteri si fa la gara a cui adduma versu sira la vamparigghia cchiù granni. Ppi tuttu lu jornu nta li strati c’è nu cuntinuu vai e veni di carusi ca cògghiunu unni egghè nzoccu è bonu p’abbruciari.

La vamparigghia pò essiri liata puru a àutri festi comu la festa di Santa Lucia a Spaccafurnu unni li cascaruna (accussì li chiàmanu ddà) sunnu addumati e la luci chi fannu è nu signu pi ringrazziari pi la prisirvazzioni dâ vista pî fideli. Nàutra uccasiuni unni vènunu addumati li vamparigghi è lu carnaluvari: ntô centru dâ chiazza cchiù granni dû paisi o dû quarteri, s’adduma na vamparigghia unni veni abbruciatu nu fantocciu ca rapprisenta lu nvernu ca finisci (e cu lu focu veni distruttu) e lu nnizziu di la staggiuni bona.

La vamparigghia è chiamatu macari "zuccu di natali" a catania, unni a appuntu pi natali nda' piazza sa' drumano i ligna, stu zuccu brucia e dura tutta a notti di natali. Sti ligna venunu cugghiuti dei cristiani oppuri venunu lassati arreti a potta. I ligna su fatti principalmenti di zucca d'alberi, lapazzi e fascini d'alberi vari.

La vamparigghia veni addumata macari ppi ferraustu: a menzannotti tutti li zoni custeri dâ Sicilia, principarmenti unni ci sunnu spiaggi, sunnu chini di vamparigghi e di fochi ca si ìsunu a lu celu e tutti li cristiani ‘n circulu ntornu a iddi, sunnu pigghiati di li disegni màggichi ca fannu li lingui dê fiammi e li faiddi nfucati ca spùiunu nta l’aria.

Vamparigghia ntô cìnima[cancia | cancia la surgenti]

Vamparigghia si pònnu vìdiri ntô film Respiro di Emanueli Crialesi, giratu a Lampidusa. La prutagunista, ntirpritata di Valeria Golinu, scumparuta di diversi jorna, veni arritruvata di sò maritu la sira di festa â luci di vamparigghia.

Rifirimenti[cancia | cancia la surgenti]

Ignazziu E. Buttitta, Le Fiamme Dei Santi Meltemi Editore srl, 1999


Lingua Siciliana
Cosi di tutti jorna - Azzioni umani - Prufissioni - Sprissioni Tipici - Lingua Siciliana


Wikimedaglia
Wikimedaglia
Chista è na vuci nzirita nni l'artìculu n vitrina, zoè una dî mègghiu vuci criati dâ cumunità.
Fu arricanusciuta lu 24 di sittèmmiru 2008

S'hai traduciutu n'artìculu o hai criatu na vuci e riteni ca sia lu casu di fàrila canùsciri picchì è cumpreta n tuttu, signàlila. Naturalmenti, sunnu boni accittati suggirimenti e canciamenti chi mìgghiùranu lu travagghiu.

Signala na vuci          Archiviu         Talìa tutti l'articuli n vitrina